ĐẠI ĐẠO TAM KỲ PHỔ ĐỘ

TÒA THÁNH TÂY NINH

HƯƠNG ĐẠO FLORIDA

Vai Trò của Đạo Cao Đài Trong Tương Lai

(Tham luận bài viết của một đạo trưởng)

Lê thị Minh Trang

       Tiểu muội hân hạnh đọc được bài “Năm mới thử xét lại triết lý Cao Đài có phù hợp với thiên niên kỷ này hay không” của tác giả Từ Chơn được đăng trên Diễn đàn Về Nguồn của Hương Đạo Florida.

       Có thể nói tiểu muội đọc đến vài chục lần nội dung ấy càng đọc càng say mê và càng thấy đồng cảm với phần lớn nội dung của bài viết.

       Đạo-huynh Từ Chơn đã đưa ba vấn đề lớn về đạo Cao đài hiện nay với tầm nhìn khá lạc quan như sau: đầu tiên  nêu lên những băn khoăn, sau đó những hạn chế, và đồng thời đưa ra được những điểm mạnh của Đạo Cao Đài. Cuối cùng, kết luận: “Cũng chính vì điều đó mà triết lý dung hợp của Cao Đài vẫn còn phù hợp trong thiên niên kỷ này và cả những thiên niên kỷ sắp tới nữa”

       Tuy nhiên, sau nhiều lần đọc lại, mỗi lần phát hiện thêm một ý mới. Hình như nó còn thiếu thiếu cái gì và dư dư cái gì đó. Suy nghĩ mãi tiểu muội mới phát hiện chỗ thiếu và chỗ dư đó. Muội nghĩ nếu đạo huynh viết thêm phần tìm hiểu nguyên nhân khách quan và chủ quan đầy đủ đưa đến sự bất cập ấy và để xuất một giải pháp khắc phục thì bài viết sẽ hoàn hảo vô cùng.

       Hôm nay trong tinh thần học hỏi và cầu tiến thắm tình huynh đệ, tiểu muội xin phép đạo huynh Từ Chơn cho tham gia một chút ý mà theo muội thì sẽ làm cho bài viết của huynh vốn đầy đủ càng thêm phong phú. Hỏi ý kiến như vậy, nhưng biết làm sao trình tới huynh để mong nhận sự cho phép? Thôi thì mong huynh niệm tình huynh muội bấy lâu mà không trách muội tiền trảm hậu tấu như vậy. Xin đa tạ.

       Trong bài viết hôm nay với tựa đề Vai Trò của Đạo Cao Đài Trong Tương Lai như đã nêu làm tựa bài, tiểu muội xin mạng phép đi sâu vào hai ý căn bản mà tiểu muội đề cặp ở trên là nguyên nhân và cách khắc phục cho hoàn hảo, nội dung như sau:

       Trước tiên tiểu muội biểu đồng tình với toàn bộ các băn khoăn của đạo huynh đặt ra. Người tín đồ chân chính môn đệ của Đức Cao Đài Ngọc Đế có tâm với Đạo ai cũng phải suy nghĩ như vậy.

       Muốn có được những nguyên nhân tại sao có những bất cập tồn tại để có hướng giải quyết khắc phục tiểu muội xin trích lại các sự việc ấy theo nội dung bài viết của Từ Chơn:

       1/- “Đạo này (ý nói Cao Đài) chẳng có triết lý gì cả, chỉ vay mượn, chắp vá ý tưởng của những tôn giáo khác mà thôi.…” Để cho vị khách quí ấy có nhận xét như thế là lỗi của chúng ta: con cái của Đức Chí Tôn đã không nói rõ được triết lý cao cả của Đại Từ Phụ.”

       2/-“Chưa có đặc trưng nào của Cao Đài được chính thức giới thiệu một cách có hệ thống bằng ngôn ngữ đương thời để cho người học đạo dễ dàng tìm hiểu.”

       3/- Chưa thấy có những ý tưởng đột phá có tầm mức quốc tế. Đa số các tác giả viết về Cao Đài thường lập lại 100% thánh ngôn, chứ không dám có những suy tưởng “vượt rào ngoạn mục”.

       4-/Văn hóa Cao Đài dường như đứng yên không phát triển. Chúng ta đều biết rằng ngoài kinh điển ra, luôn có một nền văn hóa song hành với tôn giáo. Văn hóa này thể hiện qua cách diễn giải, truyền bá triết lý của tôn giáo, và giúp đưa những nguyên tắc sống theo đạo lý vào trong xã hội”

       Nay tiểu muội xin mạng phép phân trần thêm như sau:

       Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ, gọi tắt là Đạo Cao Đài với tôn chỉ Tam Giáo Qui Nguyên – Ngũ Chi Phục Nhứt. Với nhiệm vụ lớn lao và vô cùng vĩ đại ấy, Đức Chí Tôn đã lập một nền tôn giáo mới giao cho Hội Thánh do ngài thành lập với nội dung gồm các tinh hoa của Tam Giáo theo phong cách văn minh và dân chủ tiên tiến không tôn giáo nào trên thế giới có được.

       Đầu tiên phải kể là một hệ thống Pháp và Luật hoàn hảo.

       Sau đó đặt nền tảng đức tin trên sự tự giác chấp hành. Lấy thương yêu để lập quyền, không lấy sức mạnh cưỡng bách chấp hành. Cho nên luật pháp tuy vô cùng chặt chẽ, nhưng thi hành pháp luật thì vô cùng mềm dẻo đầy tình thương yêu, không có nhà tù hay hình phạt thể xác con người được áp dụng. 

       Tiểu muội rất thông cảm với các băn khoăn mà tác giả đặt ra. Tuy nhiên thay vì tìm nguyên nhân khách quan và rõ ràng, tác giả quy trách nhiệm những tồn tại này cho “là lỗi của chúng ta”. Chúng ta ở đây tác giả muốn nói đến ai? Thế hệ  trẻ Cao Đài hay Hội Thánh Cao Đài?

       Tiểu muội có đôi điều vụn vặt tham gia ý kiến của mình như sau:

       A- Tiểu muội đặc biệt suy nghĩ rất nhiều về ý Văn Hóa Cao Đài. Đây là vấn đề tồn tại theo Từ-Chơn tiên sinh đã đề cập (vấn đề 4). Tiểu muội xin khép nép bày tỏ ý nghĩ chủ quan của mình mong Từ tiên-sinh cho phép.

       Trước khi tìm hiểu Văn Hóa Cao Đài, thiết nghĩ chúng ta nên điểm qua thế nào là Văn Hóa và một khái niệm khác tương tự với văn hóa là Văn Hiến.

       Hai từ Văn Hóa và Văn Hiến đôi khi  được sử dụng lẫn lộn với nhau. Nó giống nhau  hay khác nhau?

       Trong tiếng Anh, văn-hóa được hiểu là Culture. Và văn-hiến được hiểu là Civilization.

       Culture: theo Webster’s tự điển có nghĩa là: “The ideas, customs, skills, arts etc of a given people in given period”. (ý tưởng, phong tục, kỹ năng, nghệ thuật v.v. của một người nhất định trong một thời kỳ nhất định).

       Civilization: theo Webster’s tự điển có nghĩa là: “Condition of being civilized, social organization of a higher order, in which the arts, sciences, government etc are developed” ( tình trạng trở nên văn minh, tổ chức xã hội có trật tự cao hơn, trong đó nghệ thuật, khoa học, chính phủ v.v. được phát triển).

       Ta có thể hiểu tổng quát văn-hóa là nét đặc thù nổi bật của cá nhân trong một giai đoạn nhất định. Một khi văn hóa được xã hội chấp nhận và truyền thừa lại qua nhiều thế hệ (cả không gian và thời gian) sẽ được xem là Văn Hiến.

       Tham chiếu các ý nghĩa trên, liên hệ tới Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ, ta thấy đạo Cao Đài là một tôn giáo có văn-hiến (bậc trên của văn-hóa). Tất cả đều được pháp chế hóa. Đây là trách nhiệm đã làm và phải làm của Hội Thánh hữu hình được thiêng liêng chỉ dạy.

       Đạo Cao Đài tự bản thân đã có những nét văn hóa đi trước thời đại nhiều thập kỷ nếu không nói là cả trăm năm. Văn hóa ấy đã đã dần được chấp nhận như là nền Văn Hiến Việt. Cụ thể như:

       -Văn hóa lập minh thệ nhập môn cầu Đạo. Đây là nét văn hóa văn minh hàng đầu của đạo Cao Đài đã có từ năm 1925 không tôn giáo nào có. Người tín hữu nào cũng phải minh thệ ít nhất một lần. Mỗi khi lãnh trách nhiệm mới đều phải một lần nữa lập minh  thệ. Trên thế giới chỉ có các nguyên thủ quốc gia khi nhậm chức mới tuyên thệ, Các vị quan đầu ngành lớn như thủ-tướng hay bộ-trưởng không có. Tai sao gọi lập minh thệ là một nét văn hóa? Vì nó khởi nguồn cho tinh thần thượng tôn pháp luật giữ gìn trật tự kỷ cương trong ý thức tự giác. Cho nên đạo Cao Đài không chủ trương hình phạt thể xác.

       -Văn hóa mặc quốc phục. Các tôn giáo khác không có. Quốc phục là nét văn hóa truyền thống được đạo Cao Đài gìn giữ và lưu truyền. Chiếc áo dài trắng của phái nữ Cao Đài  đã có từ năm 1926,  trước áo dài trắng của nữ sinh mặc hiện nay. Quốc phục áo dài trở thành Đạo phục của Cao Đài.

       -Văn hóa thượng tôn pháp luật trên kính dưới nhường, nếu có vi phạm thì ăn năn sám hối tự mình định tội cho mình.

       “Hớn Lưu Khoan trách dân bồ-tiên thị nhục, Hạng Trọng Sơn khiết tỷ ẵm mã đầu tiền". (TNHT) Nặng giáo dục nhẹ trừng trị.

       -Văn hóa tu học bằng tự giác sau đó giác tha. Đây là một nét văn hóa chánh tín không tôn giáo nào có được. Cầu xin tha giác là mê tín. Ngũ nguyện của tín đồ Cao Đài không có lời nào nguyện xin riêng cho mình.

       -Văn hóa chào hỏi xã giao mang nét trung dung không lố bịch như khi hai người đồng phái ôm nhau thắm thiết; không quỳ mọp với bề trên; không hách dịch với người dưới, chấp hai tay vái chào chứ không vẩy một tay như âu-mỹ. v.v.

       Về trách nhiệm, Văn Hóa các cá nhân môn đệ của đức Cao Đài  phải thống nhứt, tuyệt đối tùng luật lệ ( lệ thành văn) của Hội Thánh. Môn đệ của Chí Tôn không được tùy tiện phá rào một cách tự ý. Tất cả việc cá nhân tự ý làm một việc gì đó khi chưa được phép kể như là canh cải luật lệ, tức phạm lời minh thệ vậy.

       Văn-hóa có thời gian hữu dụng ngắn cá biệt. Bản thân văn-hóa có tốt cũng có xấu. Nếu văn-hóa tốt được xã hội công nhận hoặc tẩy chay văn hóa không tốt. Văn-hiến thì khác hơn, nó là ánh sáng chói lóa được cả dân tộc lưu truyền trường cửu. Ta đã từng tự hào Việt-nam có bốn nghìn năm Văn Hiến.

       Trong Thập Thủ Liên Hoàn của Diệu Võ Tiên Ông giáng cơ cho đạo Cao Đài (bài số 10) có câu:

       “ Văn Hiến bốn ngàn năm có sẵn,

       Chi cần dị chủng đến dâng công!”

       Văn-hiến của ta không nhờ học hỏi người ngoài.

       Nền Văn Hiến của Việt Nam  hiện nay chỉ còn Cao-Đài là bảo tồn, ngoài ra hầu như cả xã hội đương thời đã quay lưng hay giũ sạch. Nhìn bộ máy cầm quyền hiện tại  ta không tìm thấy cái nào là nét văn hóa thừa kế đã có?

       Tinh thần thượng tôn pháp luật của đạo Cao Đài là một di sản Văn Hiến. Đạo Cao Đài còn bổ sung cho nền Văn Hiến Việt một nét mới về tổ chức Hành Chánh Đạo với tam-quyền phân lập. Quyền lập pháp ( Quyền Vạn Linh) có ba cấp, Hội Nhơn Sanh, Hội Thánh và Thượng Hội. Ngoài ra quyền này còn trên thuận thiên thời dưới thuận nhơn hòa. (Thiên Thượng – Thiên Hạ) không có một quốc gia văn minh tiên tiến nào trên thế giới có được.

       Tự giác tùng luật pháp của người tín hữu Cao Đài vừa là một hành vi văn hóa tiên tiến mà cũng là một di sản Văn Hiến.

       Quốc phục được đạo Cao Đài bảo tồn, chiếc áo dài việt là một di sản của nền Văn Hiến. Chiếc áo dài trắng của nữ Đạo hữu Cao Đài có trước từ năm 1926 chiếc áo dài trắng nữ sinh sau này mới có. Nếu ai có đọc qua tác phẩm Tuấn Chàng Trai Nước Việt thì rõ điều này.

       Nhân loại trên thế giới phải vươn mình lên học hỏi văn hóa và Văn Hiến Cao Đài bằng ngôn ngữ của Thánh Địa Việt nam. Chúng ta phải tự hào về nó, chúng ta chắc chắn không có đủ thời gian để: “nghiên cứu sâu rộng về các tôn giáo trên thế giới để nâng cao sự hiểu biết lên tầm mức quốc tế” (Từ Chơn). vì tất cả được đức Cao Đài gom lại làm một.

       Nhiệm vụ của con cái của Chí Tôn là truyền bá giáo lý Cao Đài ra thế giới theo câu Thánh Ngôn

       “.. Thầy hiệp các con lại một nhà,

       Nam Bắc cùng rồi ra ngoại quốc” (thi văn dạy Đạo) nên phải “phải học hỏi ngày càng nhiều để có trình độ văn hóa theo kịp với thời đại,” (Từ Chơn). Tôn giáo Cao Đài hiện tại có mặt khắp nơi trên thế giới là hoàn cảnh éo le của những người tha hương cầu thực nhen nhóm lại để giữ đức tin, không phải do lịnh Hội Thánh truyền đạo phổ độ thế giới. Đây là tự phát chứ không phải do mạng lịnh của Hội Thánh. (nếu xét về khía cạnh luật pháp Đại Đạo, ở hải ngoại ngoài các Chức Việc Bàn Tri Sự Hương Đạo được Pháp Chánh Truyền cho phép thay mặt cho Giáo Tông và Hộ Pháp có mặt khắp nơi do đồng đạo bầu lên, tất cả còn lại phải có lịnh Hội Thánh.Ta tự xét lấy mình xem có phạm đệ Bát Đạo Nghị Định không?). Ta chưa thể tự hào Đạo đang truyền ra thế giới. Nếu khiên cưỡng cho Cao Đài hải ngoại lãnh lịnh Hội Thánh hiện tại truyền giáo là một nỗi đau hơn là một vinh quang? 

       B- Vấn để số 3: “Chưa thấy có những ý tưởng đột phá có tầm mức quốc tế. Đa số các tác giả viết về Cao Đài thường lập lại 100% Thánh ngôn, chứ không dám có những suy tưởng “vượt rào ngoạn mục” (Từ Chơn)

       Tiểu muội nhớ một câu nói rất phổ thông của Phật Giáo (không rõ xuất xứ) : “y kinh diễn nghĩa, tam thế Phật oan; ly kinh diễn nghĩa tất đồng ma thuyết”

       Tiểu muội rất thấm thía câu nói này. Đạo Cao Đài tôn trọng nhứt là chơn truyền, một dấu phẩy cũng không được thêm hay bớt, nếu không dựa căn bản trên văn bản Luật pháp và Thánh Ngôn, tự ý diễn dịch gọi là “vượt rào” có thể ta bị rơi vào tình trạng LY KINH DIỄN NGHĨA không?

       Như vậy  nếu phán cho “Chưa thấy có những ý tưởng đột phá có tầm mức quốc tế…” hay “..không dám có những suy tưởng “vượt rào ngoạn mục” là một khiếm khuyết của chúng ta e có quá khắt khe không?

       C- Vấn đề số 2 : “Chưa có đặc trưng nào của Cao Đài được chính thức giới thiệu một cách có hệ thống bằng ngôn ngữ đương thời để cho người học Đạo dễ dàng tìm hiểu.” (Từ Chơn)

       Tiểu muội thấy: ngôn ngữ Cao Đài là một ngôn ngữ thật giản dị và bình dân nhứt ai đọc qua cũng hiểu. Kinh Sám Hội có câu:

       “Lời kệ sám di truyền khuyến thiện,

       Câu văn từ luận biện thật thà.

       Chẳng dùng những tiếng sâu xa,

       E không hiểu thấu diễn ra ích gì..?”

       So với kinh sách Phạn-ngữ của Phật Giáo, Hán-ngữ của Nho và Lão Giáo, La tinh ngữ của Thánh Giáo Gia Tô , kinh điển Cao Đài là dễ hiểu nhất. Đây là một ân huệ lớn lao của Chí Tôn ban cho dân tộc Việt được dạy đạo bằng ngôn ngữ Việt, Các dân tộc khác trên thế giới phải thiệt thòi hơn khi học giáo lý Cao Đài bằng tiếng Việt. Cái khó khăn ấy Chí Tôn đã lo rồi…

       D- Vấn đề thứ 1 “Đạo này chẳng có triết lý gì cả, chỉ vay mượn, chắp vá ý tưởng của những tôn giáo khác mà thôi.…” …và cầu mong cộng đồng Cao Đài, những ai tự nhận mình có trách nhiệm với tiếng nói của Cao Đài, cùng những ai muốn lập ngôn với Đức Chí Tôn, hãy suy gẫm về nhận xét này”(Từ Chơn).

        Tiểu muội xin đóng góp một chút suy gẫm như sau:

       1/- Vai trò và cái hay của tôn giáo nói chung và Đạo Cao Đài nói riêng không phải đứng ra giải quyết các tranh chấp cho thế giới hay các tranh chấp sắc tộc, tôn giáo cung cấp cho thế giới một dụng cụ để ngăn ngừa các tranh chấp xảy ra.

       2/- Triết lý Đạo Cao Đài nếu cho là vay mượn, chắp vá các ý tưởng của những tôn giáo khác, có thể tưởng tượng như hình ảnh một bệnh-viện đa-khoa, bệnh viện này trị được tất cả các loại bệnh của đời. Triết lý của các tôn giáo khác như là một bệnh-viện chuyên-khoa cổ truyền lâu năm. Một bệnh nhân khi đến bệnh viện đa khoa Cao Đài sẽ được hội chẩn toàn diện. Vì vậy đến đây không trị hết bệnh thì không còn nơi nào có thể chữa khỏi.

       3/- Một bệnh viện đa khoa không hẳn buộc phải có một phương pháp điều trị hoàn toàn mới lạ, mà các bệnh viện chuyên khoa khác không biết. Khác chăng là phác đồ điều trị. Phác đồ điều trị tốt hay xấu tùy thuộc do khả năng và tay nghề của bác sĩ.

       Vì vậy nhận xét cho rằng tôn giáo Cao Đài không có gì mới ngoài giáo lý tam-giáo là cái nhìn của người chưa học đạo hay ngoại đạo Cao Đài.

       Tiểu muội xin lấy một ví dụ khác. Chắc chắn ai trong chúng ta cũng được một lần nếm thử mật ong? Mật ong được tạo thành do các ong thợ hút từ mật đủ loại hoa, hoa nhãn, hoa sim, hoa bưởi, hoa tràm v.v. Nhưng mùi và vị của mật ong không phải là mùi hoa nhãn, hoa sim, hoa bưởi hay hoa tràm, nó là mật ong hoàn toàn. Các loài hoa ấy không có được nét độc đáo của sản phẩm do các con ong tạo nên, đúng không?

       Tôn chỉ, các nghi lễ cúng bái, giáo-lý đến luật-pháp, giáo-phẩm giáo-phục của Cao Đài hoàn toàn là Cao Đài không điểm nào là của Nho, Thích hay Đạo? Không có! Nó hoàn toàn là tinh chất của Cao Đài, cũng tương tự như hình ảnh mật ong kia vậy.

       Tính ưu việt của Cao Đài, các tôn giáo khác không thể có. Cao Đài là một tôn giáo nhập thế  để phổ độ. Người hành giả ngoài tự-độ còn phải độ tha, phải đem cờ cứu khổ đến cho cả nhân loại. Đức Chí Tôn lập đạo để cứu đời, chứ không phải lập đạo cho đời cứu. Vậy mong rằng ai đó nhìn Cao Đài là một mớ chấp vá vay mượn giáo lý hãy cố gắng đọc lại!

       Phần trên là ta phân tích Triết Lý Cao Đài theo kinh điển. nên tiểu muội luôn vững tâm không băn khoăn. Xin mượn câu tiên tri của đức Thích Ca Mâu Ni:

       “Đức Phật đáp cho ngài Ananda: “Ta chẳng phải vị Phật đầu tiên, hay cuối cùng, ngày giờ đến, sẽ có một Đấng khác xuất hiện cứu đời, một Đấng Chí Thánh, một Đấng Đại giác, cực kỳ cao thượng, một Đấng dẫn đạo vô song, một Đấng chủ tể Thánh, Thần và loài người, Đấng ấy sẽ truyền dạy các con một mối Đạo: Vinh diệu buổi sơ khai, vinh diệu buổi thạnh hành, vinh diệu buổi kết cuộc, Đấng ấy sẽ xướng xuất một đời sống đạo đức hoàn toàn thuần khiết.(trích Giáo Lý Cao Đài). Như vậy triết lý Cao Đài mãi sáng chói không phải thiên niên kỷ này mà cả 700 thiên niên kỹ nữa cũng còn vinh diệu.

       Nhưng than ôi,  trên bốn thập kỷ qua đạo Cao Đài của Chí Tôn Ngọc Hoàng Thượng Đế đã vô tình hay cố ý đi ngược lịch sử trở về thời kỳ hoang dã. Lãnh đạo Hội Thánh hiện tại đã từ chối các nét văn hóa cơ bản thượng tôn pháp luật và bỏ luôn cả nền văn hiến Cao Đài để chạy theo văn minh thế giới duy vật, làm cho triết lý Cao Đài bị khuynh tả khuynh hữu nên không còn đủ sức tự độ mình chứ nói gì đến uy tín độ cả nhơn loại?

       Đây chính là nguyên nhân làm cho Cao Đài phải bị lạc hậu với thế giới như Từ tiên sinh đã viết.” Trong văn hóa, ngừng lại không phát triển có nghĩa là lạc hậu, mà lạc hậu thì không thể thực hiện được nguyên tắc phổ độ của Cao Đài". 

       Đạo Cao Đài của Chí Tôn luôn đi trước thời đại, nhưng đạo Cao Đài hiện tại đã chẳng những không cố đứng lại mà còn tự đi lùi khiến cho sự lạc hậu phải gia tăng bội số. Trách nhiệm này không phải của toàn thể chúng ta nói chung chung, phải quy trách nhiệm cho Hội Thánh hiện tại. 

       Biện pháp khắc phục hiện nay không phải vươn lên học hỏi tôn giáo thế giới để cầu toàn. Yêu cầu cụ thể phải trả lại văn-hóa và Văn Hiến vốn có của Đạo Cao Đài đã có từ thử. Đó là đạo phải có tam quyền phân lập và quyền vạn linh ba cấp đồng thời hiệp với Chí Linh. 

       Mỗi giai đoạn phổ độ, Thiên-thượng sẽ quyết sách vận trù phù hợp theo câu kinh:

       “ Hiệp vạn chủng nhứt môn đồng mạch, Qui thiên lương quyết sách vận trù.(kinh Phật Mẫu). Thiên-thượng sẽ dạy cho thiên-hạ tức cho chúng sanh những điều phải làm. Ta đã có ông thầy Trời lo sẳn, ta chỉ làm nhiệm vụ của mình theo luật pháp của Đạo là đủ. 

       Đến đây bài viết đã khá dài, nhưng những điều suy gẫm vẫn còn chưa ghi hết xin hẹn một lần khác. Nhân dịp cuối năm Canh Tý, thiên địa sập bước sang Tân Sửu, tiểu muội thành tâm cầu nguyện hai đấng Phụ Mẫu Thiêng Liêng ban ân tứ phước cho toàn thể nhơn loại được thạnh trị thái bình, thanh nhàn hạnh phước. Xin cảm ơn và kính chúc đạo-huynh Từ Chơn được dồi dào sức khỏe để có thêm nhiều bài viết hay cho Đạo.

Thánh địa, ngày 21 tháng 1 năm 2021.

Lê Thị Minh Trang