Cứu Cánh Của Đạo Cao
Đài.
Lê thị Minh Trang
Tôn giáo Cao Đài tại Tây Ninh hiện nay cũng tương tự như vậy,
nhất nhất việc làm nào cũng phải thỉnh ư nhà cầm quyền. Có khác
nào cá trong rọ và chim trong lồng? Người tín hữu không thể tung
tăng giữa trời cao biển rộng.
Chư huynh tỷ Cao Đài nơi hải ngoại như cá ngoài chậu, chim ngoài
lồng sao không tận hưởng hạnh phúc đó, lại quay đầu chui vào cái
nơi mà ḿnh đă từng cố gắng vùng lên thoát khỏi?
Trường hợp của ông Trần Quang Cảnh ta không bàn đến. Ông
là một nhà trí thức, một học giả sống nhiều năm nơi hải ngoại.
Ông có truyền thống gia đ́nh là chức sắc đại thiên phong. Ông
từng có thành tích đứng đầu Cơ Quan Truyền Giáo Hải Ngoại. Nay
quay đầu chui vào đó không phải v́ nhầm lẫn cho phải bị trói
buộc. Ông về để nhận lănh nhiệm vụ đi trói buộc đồng đạo
nơi hải ngoại. Riêng các huynh tỷ mới vừa nhậm chức tại Họ Đạo
Tampa Bay Florida th́ lại khác. Chắc chắn chư huynh tỷ đă không
hiểu Cứu cánh của Đạo Cao Đài nên lầm tưởng mà đi nhậm
chức của Hội Thánh ngoài Pháp Chánh Truyền.
(Lê thị Minh Trang)
o o o O o o o
Thánh-ngôn ngày 12 thg 6 Bính-Dần ( 21-7-1926)
"Kinh điển giúp đời siêu phàm nhập Thánh chẳng khác chi đũa ăn
cơm, chẳng có đũa kẻ có cơm bốc tay ăn cũng đặng. Các con coi
kinh điển lại, rồi thử nghĩ lại sự công-b́nh thiêng liêng mà suy
gẫm cho hay lẽ phải. Thầy khuyên các con theo sau Thầy mà đến
phẩm vị ḿnh th́ hay hơn tuông bờ lướt buội, đi quanh kiếm quất,
nghe à".
Câu Thánh ngôn trên đây tuy không nói rơ nhưng ta cũng hiểu đũa
là phương tiện để ăn cơm, không có đũa có thể bốc tay.
Cơm là cứu cánh của cuộc sống. Không có cơm phải chết.
Phương tiện có thể thay đổi, cứu cánh th́ không thể.
Đọc qua
Thông Báo của Hương Đạo Florida và
bài
phân tích của hiền huynh Bùi Thanh Minh, Tôi mới nhận ra một
điều: Tại sao sống trên
đất nước có luật pháp nghiêm minh, biết tôn trọng tự do tín
ngưỡng như Hoa Kỳ lại quay về Việt Nam cúi đầu nhận chức,
nhận phẩm của một tôn giáo do nhà nước quản lư, phong chức phong
phẩm do nhà nước thực hiện bằng pháp lệnh tôn giáo?
Th́ ra họ đă quá tin tưởng vào đạo của Chí Tôn mà không chịu
hiểu đạo Cao Đài mục đích làm ǵ và rốt ráo của đạo Cao Đài muốn
ǵ?
Câu hỏi được đặt ra là:
Cứu cánh của đạo Cao Đài là ǵ?
Theo tân tự điển Việt Nam của Thanh Nghị th́ các từ “cứu
cánh” và “phương tiện” có nghĩa như sau: Cứu cánh là
kết quả cuối cùng, chung cuộc; c̣n
phương tiện là cách thức dùng để
đạt đến mục đích. Từ đó, ta thấy Niết Bàn được
coi là cứu cánh của anh em bên
Phật Giáo “...Viễn ly điên đảo mộng tưởng, cứu cánh Niết
Bàn.”, dịch nghĩa “...Xa ĺa được cái mộng tưởng điên đảo,
đạt tới đích Niết Bàn cuối cùng” (trích từ kinh Bát Nhă Ba La
Mật Đa Tâm Kinh, kinh Tuệ Giác Qua Bờ); trong khi Thiên Đàng hay
Nước Trời chính là cứu cánh của người theo đạo Công Giáo:
“Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó, v́ Nước Trời là của họ”
(Mối phúc thứ nhất, trong Tám Mối Phúc Thật của đạo Công Giáo);
.....Trong tiếng Việt, những hạn từ “tận cùng, đích điểm, cứu
cánh, mục tiêu, mục đích” xem ra chẳng liên hệ ǵ với nhau,
nhưng nếu đối chiếu với các tiếng Tây phương th́ ta sẽ nhận thấy
mối tương quan. Thực vậy, những hạn từ vừa rồi đều tương đương
với một danh từ: fin (tiếng Pháp), end (tiếng Anh), finis (tiếng
Latinh), vừa có nghĩa là “tận cùng, chấm dứt, kết thúc” vừa có
nghĩa là “mục tiêu, cứu cánh”.
(Theo Đặng Phúc Minh trong bài
“Cứu Cánh Và Phương Tiện)
Các tôn giáo trên thế giới mỗi mỗi đều có một Cứu cánh riêng,
không tôn giáo nào giống Tôn giáo nào. Xin trích dẫn một vài bài
viết tiêu biểu:
Phật Giáo th́:
“-- Bạch Đại đức, chư vị xuất gia cho điều ǵ là lành nhất trên
đời này? V́ cớ ǵ các ngài xuất gia làm Sa môn?
- Tâu Đại vương, anh em bần tăng
chúng tôi sở dĩ xuất gia làm Sa môn là v́ muốn thoát khỏi khổ
năo trong đời hiện tại, lại cũng không muốn vướng mắc khổ năo
trong đời vị lai.
-
Hết thảy Sa môn đều như thế cả
hay sao?
-
Không hẳn như thế. Sa môn có bốn
hạng. Có kẻ v́ mang công mắc nợ mà làm Sa môn. Có kẻ v́ sợ luật
vua, phép nước mà làm Sa môn. Có kẻ v́ nghèo túng khốn cùng mà
làm Sa môn. Ở đây bần tăng chỉ muốn nói đến hạng thứ tư, tức
hạng muốn thoát khỏi khổ năo, ái dục, tiêu diệt khổ lụy trong
đời nầy và đời sau, chí tâm cầu đạo mà xuất gia làm Sa môn.
- Nói vậy th́ Đại đức chính v́
mục đích ấy mà làm Sa môn chăng?
- Hồi c̣n thơ ấu nào có biết ǵ!
Nhưng về sau dần dần nhờ thấu rơ đạo lư Phật dạy trong kinh, lại
nhờ có chư Sa môn trưởng lăo giáo hóa mới thấy được mục đích của
ḿnh. V́ vậy, bần tăng quyết tâm tiêu trừ mọi khổ năo trong đời
nầy và đời sau. Đó là mục đích của bần tăng.
-
Lành thay! Lành thay!”
(Trích từ
Kinh Mi Tiên vấn đáp, dịch giả Cao Hữu Đính, Phần I/5)
Công Giáo th́ :
“Trải qua lịch sử triết học, chúng ta thấy nhiều giải đáp về mục
tiêu cuộc sống
1/ Có người cho rằng cuộc đời này chẳng có ư nghĩa ǵ hết: nó
chỉ là một chuỗi những biến cố xảy ra do nhiều hoàn cảnh không
lường trước được. Các dự tính kế hoạch rút cục chẳng đi tới đâu
hết. Người ta đặt tên cho khuynh hướng này là nihilism (gốc bởi
từ nihil trong tiếng Latinh, có nghĩa là: hư vô, chẳng có ǵ)
2/ Có người cho rằng mục tiêu của cuộc đời là kiện toàn chính
bản thân ḿnh, vượt lên những giới hạn và bất toàn (dốt nát, sai
lầm, tật xấu).
3/ Ư kiến thứ ba cho rằng mục tiêu cuộc đời là vượt lên những
đ̣i hỏi và yêu sách cá nhân, để góp phần vào việc kiến tạo một
xă hội hoàn bị hơn, xóa bỏ những bất công chênh lệch..
4/ Ư kiến thứ tư đặt cứu cánh con người ở cơi Siêu Việt, đó là
Thiên Chúa. Đây là điều chúng tôi muốn tŕnh bày trong chương
này, dựa theo mặc khải Kitô giáo được khai triển qua các giáo
phụ và các nhà thần học. Quan điểm này t́m cách bổ
sung cho những khuynh hướng tự
nhiên của con người đi t́m sự hoàn thiện, và cho thấy những
nguyện vọng ấy được đáp ứng nơi thiên chức mà Thiên Chúa đă dành
cho con người xét như cá nhân hoặc như cộng đoàn..”.
(Trích trong
“Cứu Cánh Đời Người – Hạnh Phúc”).
Riêng đạo Cao Đài, không thấy có bài viết nào nói đầy đủ
về Cứu cánh của Đạo Cao Đài.
Phần lớn các bài viết đều nói đến giáo lư, đa số các bài viết
đều tập trung vào phương pháp tịnh luyện để về với Chí Tôn bằng
con đường thứ ba ít nói đến luật pháp giúp cho người thiểu học
cái hàng rào ǵn giữ Đạo:
“Trong giai đoạn Tam kỳ, với Cao Đài giáo đức Thượng Đế mong
muốn nhân loại đạt được một mục đích viên măn hơn, toàn vẹn hơn.
Đó là sự phát triển để đạt đến sự tiến bộ của xă hội nhân sinh
và đồng thời là đạt đến giải thoát tâm linh. Mục đích ấy xuất
phát từ một quan niệm căn cơ rằng vạn loại có cùng một nguồn cội
tâm linh, cùng từ đó mà ra, và trên con đường phát triển, cũng
trở về nơi xuất phát. Mục đích cao cả đó trong Cao Đài giáo được
tóm tắt trong tiêu ngữ “Thế Đạo Đại Đồng, Thiên Đạo Giải Thoát”.
(Theo Tuyết Hoa trong bài “T́m
hiểu mục đích Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ").
Trên trang Viện sử Cao Đài có bài viết của Dr. Lê Thị Ngọc
Vân ….phân tích và kết luận:
"Vậy
Tôn Giáo là cứu cánh để con người t́m về Đạo. Với quan niệm Thế
Đạo Đại Đồng, Thiên Đạo giải thoát, Tôn Giáo CAO ĐÀI hay c̣n gọi
là Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ đưa con người đến giác ngộ, mở ra một
thế giới ḥa hiệp không phân chia Tôn Giáo, không kỳ thị chủng
tộc v́ cùng là con của THƯỢNG ĐẾ, để cùng hạnh hưởng hạnh phúc,
cùng tấn hóa trên đường giải thoát. Hoá giải những phân biệt
chia rẽ hận thù trên chốn nhân gian. Vận hành cơ cứu khổ, đưa
con người từ phàm tánh chịu trong ṿng luân hồi sinh tử đến bậc
thang tấn hóa trở về Thiên-Nhân hiệp nhứt”.
(Trích trong bài
"Cứu cánh của Cao Đài Giáo").
Tất cả các quan niệm trên đều đúng, nhưng mỗi bài chỉ gói hạn
hẹp trong một góc nh́n cá nhân riêng biệt của con người.
Đằng sau các câu giải thích:
“.. đây bần tăng chỉ muốn nói đến hạng thứ tư, tức hạng muốn
thoát khỏi khổ năo, ái dục, tiêu diệt khổ lụy trong đời này
và đời sau, chí tâm cầu đạo mà xuất gia làm Sa môn."
Chắc ta chưa thỏa măn nên
phải hỏi thêm…” thoát khỏi
khổ năo, ái dục, tiêu diệt khổ lụy trong đời này và đời sau”
để làm ǵ?
“…Ư kiến thứ tư đặt cứu cánh con người ở cơi Siêu Việt, đó là
Thiên Chúa”..
như
trên, ta sẽ hỏi thêm:Về
Thiên Chúa để làm ǵ?..
“Thế Đạo Đại Đồng, Thiên Đạo Giải Thoát”.”
ta c̣n phải hỏi thêm đại
đồng để làm ǵ và
giải thoát để làm ǵ mới hiểu được.
Với câu hỏi thêm, ta c̣n có thể c̣n giải thích được ư nghĩa là
ta chưa nói được ư nghĩa rốt ráo (cứu cánh) của tôn giáo nói
chung và Cao đài nói riêng.
Muội thiết nghĩ Cách giải thoát khỏi thế gian hay nhất không
phải là cách đừng đến thế gian này hay sao? Giải thoát là ư
nghĩa được Đức Thích Ca Mâu Ni dạy trong bài Di Lặc Chơn Kinh.
Nhưng đó không phải là ư muốn của Đức Chí Tôn Từ Phụ. Giải thoát
phải là việc làm có ư chí và lư trí của chủ thể, phải thực hiện
tại thế gian này, không phải đợi về đến cơi thiêng liêng mới
giải thoát. Ngày lâm chung trút hơi thở cuối cùng ( tức là chết)
là chúng ta không phải đă giải thoát khỏi hồng trần hay sao? Đă
biết hồng trần là đau khổ, sao ta lại muốn t́m đến? Đến
được rồi lại không chịu ở đó, lại muốn đi, tức là t́m giải
thoát? Như vậy chúng ta đă làm một việc vô ích hay vô tích
sự sao? Không phải vậy (tức không phải là vô tích sự),
tại chúng ta chưa hiểu đúng Cứu Cánh của Đạo Cao Đài.
Có thể muội chưa có dịp đọc hết kinh sách Cao đài, trên phương
diện vĩ mô của Đức Cao Đài, chưa thấy ai phân tích và t́m hiểu
cứu cánh của Đạo?
Trong bài Diễn Văn từ trang 86 đến 94, cuối quyển Pháp
Chánh Truyền mà hiền huynh Thanh Minh đă trích tóm lược, tiểu
muội sinh trích đầy đủ như sau:
“Phật, v́ thương đời, mà t́m cơ giải khổ.
Tiên, v́ thương đời, mà bày cơ thoát khổ.
Thánh, v́ thương đời, mà dạy cơ thọ khổ.
Thần, v́ thương đời, mà lập cơ thắng khổ.
Hiền, v́ thương đời, mà đạt cơ tùng khổ.
Chữ khổ là đề mục của khoa học trường đời, phẩm vị Hiền, Thần,
Thánh, Tiên, Phật, là ngôi vị của trang đắc cử”.
Nếu v́ sợ chữ Khổ không dự trường thi chọn phẩm vị Hiền, Thần,
Thánh, Tiên, Phật ta đă bỏ phí một kiếp sanh.
Các đấng Hiền Thần Thánh Tiên
Phật muốn cao thăng thiên vị phải xuống trần để lập công. Có
người xuống trần thấy khổ vội bỏ cuộc. Có người chưa học được ǵ
chưa trải qua thử thách vội thực hành tịnh luyện xuất chơn
thần... Trong khi con đường thứ ba chỉ dành cho người xong tam
lập. Năm bước tu của Đạo Cao Đài tức là Ngủ Chi Đại Đạo cấp nào
cũng chú trọng làm cho con người
hết khổ theo cách
thức riêng của từng cấp. Ngũ Chi không dạy ǵ khác, chỉ chú
trọng đến chữ Khổ phải làm sao cho hết, đây chẳng phải là cứu
cánh của đạo Cao Đài hay sao?
Muốn hết khổ hoặc là phải Tùng khổ của bậc Hiền; hoặc phải Thắng
khổ của bậc Thần; hoặc phải Thọ khổ của bậc Thánh; hoặc phải
Thoát khổ của bậc Tiên, hay phải Giải khổ của bậc Phật.
Cuối cùng chỉ Đức Chí Tôn mới có thể cứu khổ. Cứu khổ là thiên
chức của Chí Tôn Từ Phụ. Đức Chí-Tôn giao cho Hội Thánh hữu h́nh
thực hiện theo giáo huấn và pháp luật của Chí Tôn.
Theo tiểu muội nghĩ, Cứu cánh Cao Đài là cứu khổ cho dân tộc
Việt (cứu nước) và cứu khổ cho cả
Chúng Sanh
(cứu cả thế
giới).
Một khi hết khổ, đương nhiên cơ hội tấn-hóa sẽ hiện ra đồng đều
cho mọi người để học hỏi và tấn hóa. Cơ hội có, quan trọng là ta
có chịu học hay không? Cơ hội đồng đều chưa hẳn ai cũng tấn hóa
như nhau. Sự tấn hóa tùy duyên và vốn liếng đă học từ kiếp trước
hoặc ư chí hiện tại. Nói rơ hơn người chưa học ǵ phải bắt đầu
học bài Ṭng khổ. Ṭng khổ là bài học đầu tiên. Khi người đă học
Thọ khổ rồi th́ học tiếp thêm bài Thoát khổ…. Đạo Cao Đài có cứu
cánh lo cho cả chúng sanh, nhân loại bài học chữ Khổ để vượt
qua. Sau đó, mỗi cá nhân tự lo liệu và tự định phận. Vào tu học
đạo Cao Đài không phải để kiếm phẩm tước mà là học bài tấn hóa
trui rèn các cách chịu khổ.
Trở lại thực tế h́nh ảnh con cá dưới nước, con chim trên trời.
Chúng vẫn bơi được, vẫn bay được nhưng cá chỉ bơi trong
rọ, chim chỉ bay
trong lồng. Chúng
được tự do bay và bơi trong khuôn khổ hạn chế. Chúng không thể
bay ra ngoài trời cao biển rộng. Muốn được đi ra ngoài phải đợi
chủ cho phép.
Tôn giáo Cao Đài tại Tây Ninh hiện nay cũng tương tự như vậy,
nhất nhất việc làm nào cũng phải thỉnh ư nhà cầm quyền. Có khác
nào cá trong rọ và chim trong lồng? Người tín hữu không thể tung
tăng giữa trời cao biển rộng.
Chư huynh tỷ Cao Đài nơi hải ngoại như cá ngoài chậu, chim ngoài
lồng sao không tận hưởng hạnh phúc đó, lại quay đầu chui vào cái
nơi mà ḿnh đă từng cố gắng vùng lên thoát khỏi?
Trường hợp của ông Trần Quang Cảnh ta không bàn đến. Ông
là một nhà trí thức, một học giả sống nhiều năm nơi hải ngoại.
Ông có truyền thống gia đ́nh là chức sắc đại thiên phong. Ông
từng có thành tích đứng đầu Cơ Quan Truyền Giáo Hải Ngoại. Nay
quay đầu chui vào đó không phải v́ nhầm lẫn cho phải bị trói
buộc. Ông về để nhận lănh nhiệm vụ đi trói buộc đồng đạo
nơi hải ngoại. Riêng các huynh tỷ mới vừa nhậm chức tại Họ Đạo
Tampa Bay Florida th́ lại khác. Chắc chắn chư huynh tỷ đă không
hiểu Cứu cánh của Đạo Cao Đài nên lầm tưởng mà đi nhậm
chức của Hội Thánh ngoài Pháp Chánh Truyền. Lời thật như vậy là
tiểu muội thật t́nh muốn giúp đỡ cho chư huynh tỷ hiểu được chân
lư của Cao Đài để lập lại từ đầu cho khỏi hối tiếc.
Tóm lại làm cho nhơn sanh hết khổ là cứu cánh của đạo
Cao Đài. Các thứ khác như lập công bồi đức, cầu phong phẩm
tước, áo măo kể cả hành chánh đạo chỉ là phương tiện. Theo câu
Thánh ngôn trích đầu bài, ta phải biết cái nào là cứu cánh cái
nào là phương tiện để mà ǵn giữ hoặc thay thế.
Hội Thánh Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ của Chí Tôn lập các phương
tiện như trên để cứu khổ nhơn sanh, ngược lại Hội Thánh
hiện tại lợi dụng phương tiện của Chí Tôn để hành hạ gieo khổ
cho tín đồ.
Thánh địa, ngày 31 tháng 7 năm
2021
Lê Thị Minh Trang