ĐẠI ĐẠO TAM KỲ PHỔ ĐỘ

TÒA THÁNH TÂY NINH

HƯƠNG ĐẠO FLORIDA

CON ĐƯỜNG NHO TÔNG CHUYỂN THẾ

của Đức Chí Tôn Ngọc Hoàng Thượng Đế

Bùi Thanh An

       Nho tông chuyển Thế là gì?

       Trong Thánh Ngôn Hiệp Tuyển phần thi văn dạy Đạo có câu:

       “..Phật pháp khuyến nhơn qui mỹ tục,

       Nho Tông phục thế hưởng thuần phong…” 

       Hai câu thi trên nằm trong bài thi THI VĂN DẠY ĐẠO-THÁNH NGÔN HIỆP TUYỂN (Q1 trang 114 như sau):

       Tường quang nhứt khí chiếu minh đông,

       Tam-giáo qui-nguyên giữ cộng-đồng.

       Phật pháp khuyến nhơn qui mỹ tục,

       Nho Tông phục thế hưởng thuần phong.

       Diệu huyền chơn đạo tu tông hướng,

       Mê hoặc tà mưu khả dự phòng.

       Thế thượng dục tri Thiên-sứ đáo.

       Tam-Kỳ Phổ-Độ lập kỳ công.   

       (Thi văn dạy Đạo TNHT Q1.)

       Chuyển thế là làm cho cuộc đời thay đổi từ xấu ra tốt, từ loạn ra trị, từ hung dữ ra hiền lành đạo đức.

       Nho Tông Chuyển Thế là một tôn chỉ lớn của Đạo Cao Đài đối với cuộc thế và đối với nhơn quần xã hội. 

       Đức Hộ Pháp trong bài thuyết đạo tại Đền Thánh đêm 1-9-Đinh Hợi (1947) giải thích Nho tông chuyển thế như sau :

       “ Bần đạo nhớ buổi Chí Tôn mới đến tỏ danh hiệu Người, Người hứa với các môn đệ của Người buổi đầu tiên về Cơ quan chuyển thế, làm phân vân biết bao nhiêu nhà trí thức tìm hiểu hai chữ Chuyển thế nghĩa là gì ?

       Theo triết lý học, định nghĩa hai chữ Chuyển thế là: xoay đổi thời đại hiển nhiên ra thời đại khác, hoặc không phù hạp, hoặc quá khuôn khổ nề nếp nên quyết đoán thay đổi lập trường thiêng liêng vì thời đại nầy đã định.

       Chuyển nghĩa là sửa đổi cũ ra mới. Lấy nghĩa lý đã định hẳn ra, tức nhiên chúng ta nhận thấy các khuôn luật đạo đức từ trước đến giờ để lại đều bị biến cải, bởi vì đời quá hung tàn bạo ngược, vô nhơn luân, tinh thần đạo đức không qui định, tâm lý loài người không tương quan cùng nhau, mất cả luật đồng sanh làm căn bản cho loài người, luật đồng sanh gần như bị hủy bỏ, bởi thấy tấn tuồng trước mắt, nào giặc giã chiến tranh giành sống mà giết hại lẫn nhau, oán kết thâm thù, loài người do nơi ấy mà biến sanh tàn ác, cái phương sanh sống đến một giai đoạn rất khó khăn và chúng ta thử xét đoán trong các kinh điển Đạo giáo đã để lại là “mưa dầu nắng lửa”. Trận mưa dầu nắng lửa sẽ có hiện tượng y như trong kinh đã nói. Cũng vì sự sanh hoạt khó khăn mà loài người giết hại lẫn nhau...

       Đời sống đến giai đoạn khó khăn hơn nữa, những phẩm vật nuôi sống loài người càng giảm bớt thì nhơn loại còn quyết liệt chiến đấu hơn nữa. “

       “ Nền Đạo Cao Đài là Nho Tông Chuyển Thế thì tức nhiên của toàn xã hội nhơn quần tại mặt địa cầu nầy, nhờ đạo Nho sửa đương chỉnh đốn thiên hạ lại. Chúng ta thấy xã hội tinh túy đạo đức của họ dường như đảo ngược lại, khủng hoảng tinh thần mà ra vậy.” 

       Tam Giáo Qui Nguyên là chủ thuyết Đại đồng thế giới của Giáo Chủ Đạo Cao Đài – Đức Ngọc Hoàng Thượng Đế làm cho nhơn loại trên địa cầu này xem nhau như con một cha dầu tín ngưỡng và màu da sắc tóc có khác nhau.Trong Tam Giáo gồm Phật-Thánh-Tiên, tức Nho, Thích, Đạo. Thượng Đế lấy Nho làm căn bản để chuyển thế, gọi là Nho Tông Chuyển Thế.

       Mọi người đều có thể đặt câu hỏi: Tại sao Thượng Đế nắm cả Tam Giáo trong tay mà không dùng Phật Tông hay Tiên Tông mà lại dùng Nho Tông để chuyển thế?

       Đức Hộ Pháp giải thích: “Tại sao không dùng Phật giáo hay Lão giáo, hoặc Thiên Chúa giáo để làm căn bản chuyển thế ?mà phải dùng Nho giáo? Bởi vì không có học thuyết nào dạy Nhơn đạo kỹ bằng Nho giáo. Muốn cải tạo xã hội thì phải dạy Nhơn đạo, vì Nhơn đạo là căn bản, chớ không thể dạy Thánh đạo, Tiên đạo hay Phật đạo”.

       Ta lần lượt tìm hiểu:

       Giáo Lý Tam giáo dạy như sau:

       Nho giáo dạy: Giữ Tam Cang-Ngũ Thường. (phần nhơn Đạo)

       Đạo giáo dạy: Luyện Tam Bửu-Ngũ Hành. (Phần Tiên Đạo)

       Thích Đạo dạy:Tùng Tam Quy-Ngũ Giới. (Phần Phật Đạo).

       Nhơn Đạo là giáo lý của Nho Giáo. Ấy là bài học cơ bản phổ thông cho mọi người có thể học được.Đó là bài học của việc đối nhân xử thế trong xã hội. Đối nhân xử thế phải hai chiều cho phù hợp với qui luật CÔNG BẰNG :

       Quân-Thần-Cang (Đạo Quân-Thần): là Vua lo cho dân ngược lại Dân cũng phải lo cho Vua. Vua là chỉ chung người đứng đầu đất nước. Theo mỗi thời kỳ mà tên gọi có thể thay đổi khác nhau.Thời Phong Kiến thì gọi bằng Vua, thời Cộng Hòa thì gọi bằng Tổng Thống, thời Xã Hội Chủ Nghĩa thì gọi bằng Chủ Tịch Nước…

       Dù cho là Vua, Tổng Thống, hay Chủ Tịch nước thảy thảy đều tuyên bố là lo cho dân, do dân và vì dân cả. Đất nước nào trong ba chế độ ấy thảy thảy đều cần thiết người dân tuân theo phép nước. Ngày xưa là lệnh vua ngày nay là luật nước.Nếu được như thế há chẳng phải là cái Đạo Vua Dân được trọn hay sao?Nếu trọn nghĩa hai chiều giữa Vua và Dân tức trọn Quân-Thần-Cang thì có phải xã hội thanh bình thạnh vượng hạnh phúc ấm no không?

       Phụ-Tử-Cang(Đạo Cha Con): tức cha lo cho con và con lo cho cha. Có chế độ nào khuyến khích cha sanh con rồi bỏ bê, con lớn lên bỏ cha mẹ già đói lạnh không? Hẳn là không. Nếu trọn nghĩa hai chiều giữa cha và con tức trọn Phụ-Tử-Cang thì có phải gia đình hạnh phúc ấm no không?

       Phu-Thê-Cang(Đạo Vợ chồng): tức là vợ chồng cùng lo cho nhau. Phu Thê Cang mà trọn có phải gia đình hòa thuận, xóm làng yên vui đất nước thái bình không?

       Tiên Đạo là bài học cao hơn dành cho người đã xong Nhơn Đạo.Tiên Đạo là phương thức chỉ để thoát khổ chính mình.

       Phật Đạo là bài học cao hơn nữa dùng cho con người sau khi thoát vòng tục luỵ trần ai (tức đã qua Tiên Đạo) tu học.

       Tuy là Tam Giáo Qui Nguyên nhưng bài học cũng phải được dạy tự dễ đến khó theo năm nấc: Nhơn-Đạo, Thần-Đạo, Thánh-Đạo, Tiên-Đạo và Phật-Đạo.

       Từ Thần Đạo đến Phật Đạo là những nấc thang cao hơn cho mỗi bậc.Chỉ người có đại chí mới đi đến cùng, không thuộc phạm vị tìm hiểu của bài viết này.Cơ bản hiện nay ta tìm hiểu Nhơn Đạo.Đó là chủ đề NHO TÔNG CHUYỂN THẾ.

       Nho Tông Phục Thế (Thánh Ngôn) hay Nho Tông Chuyển Thế (Đức Hộ Pháp thuyết Đạo) cùng một ý nghĩa xoay cuộc đời Văn Minh vật chất thành Văn Minh Thánh Đức trên căn bản bền vững của Nho Tông.

       Giáo Lý và tôn chỉ chủ yếu của Nho Học là Tam Cang (Quân-Thần, Phụ-Tử, Phu-Thê Cang) và Ngũ Thường (Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín.)

       Trong Tam cang thì có một cang (Quân Thần) là xây dựng xã hội và hai cang (Phụ Tử và Phu Thê) là xây dựng gia đình.

       Xã hội là một đại gia đình mà mỗi tiểu gia đình là một thành viên. Không có tập thể nào mà không có thành viên, tức không có đất nước nào mà không gia đình. Gia đình tức thành viên tốt thì lập nên một xã hội tốt. Không thể có một xã hội tốt nếu các thành viên không tốt.

       Muốn có một gia đình tốt thì cơ bản các thành viên trong gia đình phải tốt. Trong mỗi gia đình là gồm có hai mối quan hệ hỗ tương: Cha và con, vợ và chồng. Các mối quan hệ này phải hài hòa và hoàn hảo mới tạo được gia đình tốt. Đó luận về tiểu xã hội là gia đình.

       Muốn có mối quan hệ trong gia đình hoàn hảo thì các cá nhân trong gia đình phải hoàn hảo. Không thể có gia đình tốt nếu các thành viên không tốt. Cá nhân tốt phải trên tinh thần tự giác, tự hoàn thiện. Mỗi xã hội có những chuẩn mực hoàn thiện cá nhân khác nhau. Dù có thể định danh chuẩn mực khác nhau nhưng tựu chung không ngoài ý nghĩa “Nhân-Nghĩa-Lễ-Trí-Tín” của Nho học. Một cá nhân tốt không thể thiếu một trong năm đức tính đó.

       Có thể hiểu tổng quát : Tam Cang là Đạo và Ngũ Thường là Đức. Đạo và Đức phải luôn đi kèm và bổ sung cho nhau.

       Với tôn chỉ Nho Tông Chuyển Thế, Đức Chí Tôn lập Đạo Cao Đài thành một cơ quan chuyển thế. 

       Thánh Ngôn Hiệp Tuyển chí Tôn dạy :

       Nho Tông phục thế hưởng thuần phong.

       Nho Tông chuyển thế và Nho Tông phục thế là hai giai đoạn nối tiếp nhau trong công cuộc hoàn thiện hóa xã hội nhân sinh. Nó bổ trợ cho con đường giải thoát của Tiên Tông và Phật Tông để thành tựu được Chân Tông trong tiêu điểm của tôn chỉ Cao Đài.

       Nho Tông (儒宗) nghĩa là tôn chỉ của Nho Giáo bao gồm Tam Cang Ngũ Thường và Tam Tùng Tứ Đức.

       Chuyển thế (轉世) là thay đổi, chuyển hóa cuộc đời.

       Phục thế (復世) là trở về cuộc đời tốt đẹp hơn.

       Nho Tông chuyển thế là tôn chỉ của Đức Thượng Đế nhằm cải tạo cuộc đời, thay đổi cuộc đời của từng cá nhân và xã hội từ xấu ra tốt, từ kẻ tiểu nhơn thành người quân tử.

       Nho Tông phục thế là tôn chỉ của Nho Giáo nhằm khôi phục lại cuộc đời thuần lương thánh đức từ chỗ ác trược.

       Cuộc đời con người nơi thế gian đã và đang thế nào mà phải cần chuyển đổi theo đường lối Nho Tông?

       Chuyển thế là làm cho cuộc đời thay đổi từ xấu thành ra tốt, từ loạn ra trị, từ hung bạo thành ra hiền lương đạo đức.

       Chủ trương nầy dùng tinh hoa của học thuyết Nho Giáo để cải tạo cuộc thế trong buổi Hạ nguơn mạt kiếp, mãi đua chen trong đường vật chất danh lợi mà làm phong hóa suy đồi, mất hết nét đạo đức, nền nếp gia đình đổ vỡ, xã hội vì danh lợi mà tranh giành sát phạt nhau dữ dội, làm cho mạnh được yếu thua, khôn còn dại mất.

       Nét đặc thù của Nho Giáo là gần gũi và xác thực nhứt để làm khuông vàng thước ngọc tạo nên một xã hội hoàn chỉnh.

      Trên đây là ý nghĩa của việc dùng Nho Tông Chuyển Thế. Tiếp theo Đức Thượng Đế sẽ áp dụng Nho Tông như thế nào để đạt được.

       Ta có thể thấy ngay khi nghiên cứu luật pháp Cao Đài:

       Đức Chí Tôn  ban Pháp Chánh Truyền tức là một bộ luật (Hiến Pháp) cang tính của Đạo bất di bất dịch để trị đời.Trong đó qui định phẩm tước và quyền hạn của mỗi phẩm trật được phép làm. Nhìn tổng thể ta thấy đó như là một triều nghi của Nho Giáo thời quân chủ ( nhưng là Quân chủ truyền hiền chứ không truyền tử). Phẩm tước phân rành, quyền hạn phân minh trên không lấn dưới, dưới không phạm trên. Tất cả đều được thể hiện trên căn bản CÔNG BÌNH và BÁC ÁI của Nho Tông theo ba bước Tu-Thân, Tề-Gia, Trị-Quốc Bình Thiên Hạ.

       Quyền tước này một khi rơi vào tay phàm con người đều dẫn đến chuyên quyền độc tài. Đức Thượng Đế mới lập thêm một Hiệp Thiên Đài để kềm chế và bảo tồn luật pháp trên danh nghĩa Công Bình.

       Không phải vô tình mà Đức Thượng Đế ký đệ tam Thiên-Nhơn Hòa-Ước với ba vị đại diện của nhơn loại là Ngài Victor Hugo (Nguyệt Tâm Chơn Nhơn), Ngài Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, và Ngài Tôn Dật Tiên.

       Ngài Nguyệt Tâm Chơn Nhơn và Ngài Nguyễn Bỉnh Khiêm thì đại diện cho hai nền văn hóa Đông và Tây, tức bao trùm cả toàn cầu  đã nói chung một ý Bác Ái và Công Bình bằng hai ngôn ngữ khác nhau. Còn vai trò của Ngài Tôn Dật Tiên là gì? Ngài bưng nghiên mực cho hai vị Thánh-Nhân viết cùng một ý. Như vậy Ngài làm cầu nối cho sự hòa hợp Đông Tây. Và sở trường của ngài Tôn là thuyết Tam Dân Chủ Nghĩa chủ trương Tam Quyền Phân Lập.

       Xã hội Tây phương hiện nay chủ trương tự do cá nhân quá trớn, nên xã hội có thể hòa chứ không bình. Xã hội đông phương dựa trên Nho Tông cực đoan nên thế giới có bình chứ không hòa. Cả hai xã hội đông tây đều có ưu và khuyết điểm.

       Ngày nay Đức Chí Tôn Ngọc Hoàng Thượng Đế lập Tam Kỳ Phổ Độ một tôn giáo cho toàn cầu. Ngài dung hòa được cái cực đoan của đông và tây để lập một cuộc thế hoàn hảo phù hợp cho cả đông và tây phương. Ngoài ý nghĩa đó không còn cách nào lý giải được sự hiện diện của Đức Tôn Trung Sơn trong đệ Tam Thiên Nhơn Hòa ước.

       Qua bài viết “Nho giáo còn phù hợp với xã hội hiện đại?” cũng trên diễn đàn Về Nguồn (mời xem tại đây) kết hợp cùng bài viết này, chúng tôi hy vọng rằng, phần nào đó, đã khắc họa được rõ nét hơn ý muốn của Đức Chí Tôn Ngọc Hoàng Thượng Đế khi chọn đất nước Việt Nam, con người Việt Nam khai mở đạo Cao Đài để thi hành ý chỉ của Ngài là thực thi con đường “Nho tông chuyển thế” nhằm đem lại cho nhân loại nền hòa bình thạnh trị thực sự.

       Cuối cùng kính chúc sức khoẻ quí Chức Sắc chức việc và đồng đạo được diên niên hạnh phước trong thập niên ba mươi thế kỷ XXI.

Tây Ninh, những ngày cuối năm 2019 (Kỷ Hợi).

Thay mặt Tín Đồ Già ghi chép

BÙI THANH AN