ĐẠI ĐẠO TAM KỲ PHỔ ĐỘ

TÒA THÁNH TÂY NINH

HƯƠNG ĐẠO FLORIDA

Truyện ngắn Cao Đài

Bài bốn: PHÂN VÂN

Bùi Tứ Ân

       Tôi được quen với hiền huynh trong một dịp tình cờ hội ngộ. Nhờ sự cởi mở và hoạt bác của hiền huynh mà câu chuyện giữa chúng tôi được tiến sâu hơn. Tôi cảm thấy hình như hiền huynh là cái chìa khóa mở đúng vào những khúc mắc của lòng tôi. Ban đầu tôi quen miệng gọi người bằng tiên-sinh cũng như đối với người niên cao kỷ trưởng khác. Nhưng hiền huynh không cho và bảo rằng như vậy là cách biệt và khách sáo lắm. Người ta thường gọi người bằng hiền huynh và người cũng muốn tôi cũng nên xưng hô như vậy. Thật ái ngại cho tôi quá đổi. Tuổi của người của khá cao có thể tương đương tuổi của thân phụ tôi. Nhưng dần rồi cũng quen, mãi về sau tôi mới tiếp chuyện được với hiền huynh được tự nhiên hơn.

       Hiền huynh ít khi rảnh rỗi. Ngoài các công việc cúng tế tại Thánh-Thất; hành lễ tang tế sự cho người đạo lẫn người đời, thời gian còn lại là để hiền huynh tiếp khách. Nhà của hiền huynh lúc nào cũng có người đến thăm. Vì vậy muốn tiếp kiến với hiền huynh tôi phải lần lựa lắm mới có dịp. Điều đó sau này hiền huynh trấn an rằng: "Chớ ngại, nếu cần thì cứ đến. Khách của tôi (hiền huynh) chỉ là những bằng hữu đến đàm đạo mà thôi, câu chuyện  không có gì thầm kín riêng tư".

       Một hôm tôi theo chân bác tư Hậu đến thăm hiền huynh tại tư gia. Hiền huynh vui vẻ và thân mật bắt tay bác Tư và tôi. Sự ân cần tiếp đón niềm nỡ làm cho tôi thấy được một sự thân ái sâu xa dù tôi chỉ mới gặp lần đầu.

       Bác Tư Hậu là một người hiền lành xuất thân nhà truyền thống đạo-đức. Đó là cái di sản mà bác thừa hưởng của tổ phụ để lại. Bác cũng biết nối chí theo sự nghiệp của tổ phụ mà tu niệm chuyên tâm chuông mõ kệ kinh, trụ trì và sùng tu ngôi cổ tự. Hiền huynh mời chúng tôi dùng tách trà thơm và khởi chuyện.

       - Thật may mắn cho huynh Tư, vì ít ai có được cái phúc lành là sinh trưởng trong gia đình đạo đức và chính mình lại chuyên tâm tu niệm như huynh Tư.

       - Nhưng thưa hiền huynh, bác Tư đáp. Tôi đã học hỏi được nơi phụ thân tôi nhận biết được cuộc đời là bể khổ. Chỉ có tu mới giải thoát được. Điều đó là chân lý. Hầu như các tôn giáo đều dạy cái mục đích ấy. Nhưng tôi  nghĩ rằng làm sao giải thoát cho nỗi cái khổ bao la như biển cả nầy của thế gian, một chút may mắn như huynh nói đó có giúp ích gì được cho chúng sanh?

       - Thưa, huynh Tư nghĩ đúng. Cái khổ của chúng sanh chỉ có Đấng đại-từ đại-bi chúa tể của càn khôn vạn vật mới có thể cứu khỏi. Những con người hiện như chúng ta thì đâu dám. Mong thể hiện được chơn đạo mà góp bàn tay vào giúp cho nhơn sanh bớt khổ, vậy thôi. Hay ít ra thì chính mình đừng làm cho nhơn sanh thêm khổ. Đó là tu. Vậy, lẽ tất nhiên tu phải ích lợi chứ!

       - Như hiền huynh nói có hai trường hợp cần lưu ý là: làm cho nhơn sanh bớt khổ và làm cho nhơn sanh đừng thêm khổ. Phải thế không thưa hiền huynh? Bác Tư hỏi.

       - Thưa đúng vậy ạ!

       - Thế xin hiền huynh dẫn giải riêng từng trường hợp tận tường.

       - Chân lý tu là để giải khổ cho chúng sanh, mà trong chúng sanh lại có mình nữa. Làm cho nhơn sanh đừng thêm khổ chính là hành động tự mình kềm chế tiết dục như thế nào đừng làm cho người khác vì hành vi của mình mà phải khổ thêm chỉ để họ tự chịu lấy cái khổ do họ làm ra thôi. Đó là tự tu. Còn trường hợp làm cho nhơn sanh bớt khổ có nghĩa rộng hơn. Cái khối khổ của nhơn sanh có sẳn do họ tự làm ra. Ta phải ra sức xông pha vào gánh vác chia sẻ với họ trong sự tích cực yêu thương để cảm hóa họ, nếu có thể thì rủ họ cùng tu với ta. Đó là cách tu phổ độ.

       - Đó có phải là giáo-lý của Đạo Cao Đài không thưa hiền huynh?

       - Vâng chính vậy ạ!

       Bác Tư như nhẹ nhàng trút được một nỗi ưu tư bấy lâu ôm ấp suy nghĩ. Bác trầm ngâm thong thả tiếp.

       - Thưa hiền huynh, việc của hiền huynh cũng như các bằng hữu làm tôi đã nhận thức được. Lắm khi quý huynh đã quên mình để giúp cho người qua cơn bỉ cực. Những việc hành lễ tang, cứu trợ, chia cơm sẻ áo, phụng dưỡng người quan quả cô đơn, chăm nom người già tha yếu thải. Thật là một việc làm cao đẹp vị tha. Tôi dám nghĩ rằng hiền huynh cùng các anh em đã đem bàn tay của mình để xoa dịu đau thương của đời. Điều này làm cho tôi mến phục và cảm kính vô cùng. Tu để giải thoát cho mình tôi thấy còn hạn hẹp quá. Làm thế nào cả nhơn sanh cùng hết khổ mới là đáng quí. Tôi cũng đã nghĩ phải tìm cách bố thí. Nhưng sự thực hành thì hết sức khó khăn. Vì chỉ có một mình làm thế nào bền vững được. Tôi ước ao làm được những việc tương tự như quý hiền huynh đã làm nhưng biết đến chừng nào mới toại nguyện. Nên hôm nay tôi đến đây để nhờ huynh giúp ý.

       Hiền huynh vẻ mặt tươi tỉnh chăm chú lắng nghe từng ý từng lời của bác Tư. Một nét hân hoan hiện lên trên gương mặt của hiền huynh.

       -Thưa! Trước hết tôi thành thật cảm ơn những cảm tình mà huynh Tư đã dành cho chúng tôi. Những điều đó chúng tôi đâu dám thọ lãnh. Biển khổ của đời hết sức bao la. Muốn làm cho đời hết khổ chỉ có Đấng Tạo Hóa đại từ đại bi mới có thể làm nỗi. Hôm nay chính đức đại từ đại bi ấy đến với chúng ta. Đức Ngài đã lập tại mặt thế này một cơ quan cứu khổ. Việc tôi làm chỉ là sự thừa hành các tôn-chỉ mà đấng Đại Từ Phụ đã dạy. Cũng như biết bao bằng hữu khác tôi chỉ là một nhân viên nhỏ nhoi trong cơ quan cứu khổ vậy thôi.

       Thưa huynh Tư! Tôi được biết thêm rằng cơ quan cứu khổ ấy được mở ra. Cho toàn khắp nhơn loại chớ không riêng cho ai cả.

       Vì vậy nên chúng tôi nghĩ rằng, cùng chúng tôi cầm cây cờ cứu khổ đem đến những nơi mà ánh sáng chân lý còn chưa soi thấu, hạt giống lành thương yêu còn chưa gieo thì chắc huynh Tư sẽ thỏa lòng toại nguyện. Nếu quả thật duyên may dong ruỗi đưa đường đến đây thì huynh Tư hãy cùng anh em chúng tôi mỗi người để tay một ít mà dâng lên Đấng Cha Lành của vạn loại một hiến lễ trang trọng quí giá vô song.

       Bác Tư cảm thấy vui sướng. Sự tươi vui ấy hiện lên trên vẻ mặt. Nhưng trong ánh mắt còn một chút ái ngại lo âu. Bác thành khẩn:

       - Thưa hiền huynh. Lời hiền huynh tôi đã hiểu. Đường hiền huynh vạch tôi đã thấy. Chính tôi lại cảm thấy được đem đến cây cờ yêu thương cứu khổ mà hiền huynh nói. Một lần nữa tôi lại càng thắm thía với cái chân lý yêu thương tối cao tối trọng ấy. Nhưng thưa hiền huynh, càng thắm thía thì tôi lại càng băn khoăn. Càng cởi mở thì lại càng bị bóp chặt. Điều này đối với tôi có phải là cái khổ không? Nếu đúng thì cây cờ nào giải được?

       Bác Tư trầm ngâm kể lễ những tâm sự với hiền huynh. Tôi nhận thấy một bầu không khí thân thiện như bao trùm cả ba chúng tôi. Lời tuy có ít nhưng sự cảm thông càng sâu xa thắm dịu. Hiền huynh định hỏi điều gì đó, chợt bác Tư tiếp giọng:

       -Thưa hiền huynh, như hiền huynh đã biết ông-bà cha-mẹ tôi đều có truyền thống theo chân Phật mà tu niệm. Bằng chứng là ngôi cổ tự hiện nay đã lâu đời rêu phong phủ kín. Nếu tìm đường khác mà đi hay đi theo con đường mà huynh vừa vạch, tức là qui y theo giáo pháp Cao Đài thì e ra có lỗi chăng? Mà tội phản sư thì đời nào dung tha? Còn lập vườn bên Ấn trồng cây bên Tàu thì thật là chuyện đầy ngang trái.

       Hiền huynh – nét vui tươi lộ hẳn trên khuôn mặt hiền lành – thân mật bảo:

       - Huynh Tư! Thật là một phúc lành. Huynh đến với tôi hôm nay thật đại hỷ. Tâm sự của huynh tôi đã hiểu. Thì ra sự do dự từ trước đến nay của tôi hóa ra vô ích. Lẽ ra tôi phải đến thăm huynh trước. Nói cho huynh tư nghe những điều này trước khi huynh đến cùng tôi.

       Hiền huynh ngưng một chút, rót ly tách trà thơm tiếp tục mời chúng tôi như để đánh dấu một bước ngoặc của việc tương phùng. Hiền huynh thong thả tiếp.

       - Sự phân vân của huynh Tư rất hữu lý. Ban đầu tôi cũng có cái phân vân đó như huynh. Chắc huynh  biết truyền thống của tôi cũng theo chân Phật. Dù không tạo được chùa cảnh. Nhưng tổ tiên tôi là những người rất sùng Đạo Phật. Sự tín ngưỡng ấy vẫn còn chói sáng truyền lại cho tôi.

       Quan niệm phản sư là trọng tội, rất đúng. Đó là chân lý! Bất hiếu với cha mẹ có thể tìm Thầy học đạo để chuộc lại đạo hiếu. Nhưng phản Thầy rồi thì không còn ai nhận dạy dỗ cho ta nữa. Đó là Thầy ở thế gian. Còn Thầy ở thiêng liêng thì càng khó hơn gấp trăm nghìn lần. Thưa huynh Tư, vì ý nghĩa quan trọng đó, chúng ta nên phân tích và tìm hiểu sâu xa hơn ý nghĩa phản sư. Như vậy chúng ta mới có thể  nhận thức được cái chánh lý của đạo học.

       Phản sư có nghĩa thật sự là theo học với Thầy, rồi đem chính cái vốn mà Thầy dạy cho mình đem ra bài bán, chống nghịch lại làm tổn hại đến danh dự của Thầy đó là hành động phản sư. Các bậc làm Thầy, chính mình ngày xưa cũng phải học và phát triển. Cho nên, Thầy nào cũng muốn cho môn đệ của mình phải giỏi, phải tài, phải giúp ích được cho đời. Tìm Thầy học thêm mà lòng vẫn kính trọng Thầy củ là một điều vô cùng quí báu. Đó không phải là phản nghịch. Bậc minh sư ấy chắc chẳng hề trách giận.

       Huynh Tư ạ! Trong đạo học cũng vậy, tôn chỉ của Đạo Cao Đài là phổ độ toàn cả chúng sanh không phân biệt màu da sắc tóc tôn giáo dị đồng. Nếu vị giáo-chủ Đạo Cao Đài khai đạo với tôn chỉ cao siêu và to lớn như vậy mà để cho môn đệ của mình - trước đây là những tín đồ trong Tam Giáo - phải gánh chịu tội phản sư thật chẳng phải là điều quá vô ích hay sao? Để tâm tìm hiểu thêm thì huynh Tư cũng sẽ nhìn nhận như tôi vậy. Đạo Cao Đài tuy mới xuất hiện nhưng lại là một Đạo cổ  được chấn hưng lại.

       Tôi sẽ nói điều này cho huynh Tư hiểu sau. Còn giờ thì, chắc huynh còn nhớ trong sách “Phật Tông Nguyên Lý” có ghi lại lời Đức Thế Tôn tức Thích Ca Mâu Ni lúc sắp nhập niết bàn : Ngài nói với đệ tử của Ngài là Ananda rằng: “… Ta chẳng phải là vị Phật đầu tiên cũng không phải là vị phật cuối cùng…”. Huynh Tư tiện miêng đọc tiếp : “… Ngày giờ đến sẽ có một Đấng khác xuất hiện cứu đời, một đấng chí-thánh, một đấng đại-giác, cực kỳ cao thượng một đấng dẫn đạo vô song, một đấng chúa-tể thánh thần và loài người. Đấng ấy sẽ truyền dạy các con một mối Đạo: vinh diệu buổi sơ khai, vinh diệều buổi thạnh hành, vinh diệu buổi kết cuộc. Đấng ấy sẽ xướng xuất một đời sống đạo đức hoàn toàn thuần khiết…”.

       Hiền huynh vui vẻ hẳn lên: Ồ! huynh nhớ rất rõ! Đó là lời tiên tri của Đức Thích Ca lúc viên-tịch để trả lời cho đệ tử là A-nan-da khi người than rằng: “ Khi Tôn Sư nhập Niết-Bàn rồi thì ai dạy bảo các con?..”.

       Câu tiên tri của Đức Thế Tôn có ý dạy rằng sẽ có một đấng khác đến dạy Đạo. Vậy thì tôi có thể bảo kiết với huynh rằng học đạo với một vị giáo chủ khác không phải phản lại thánh ý của Đức Thích Ca đâu, mà chính là đức Ngài muốn như vậy. Giờ chỉ cần làm sao tìm cho đúng chơn sư như theo lời Đức Thế Tôn đã dặn.

       Thưa huynh Tư, hiền huynh ngưng lại một chút rồi nhìn bác Tư, như muốn đem tất cả cái sở năng hiểu biết của mình nói với bác tư, tiếp:

       - Đức giáo-chủ theo như tiên tri của Đức Thích Ca Mâu Ni phải là một Đấng cực kỳ cao thượng, là chúa tể của cả Thánh, Thần và loài người. Vậy thì Đấng ấy không thể là một giáo chủ bình thường được. Huynh Tư nghĩ xem ngoài Đức Ngọc Hoàng Thượng Đế thì còn ai xứng đáng với danh hiệu mà Đức Thích Ca mâu Ni đã bảo chúng ta?

       Ngọc Hoàng Thượng Đế là Đấng Tạo-Hóa, lập ra càn khôn vũ trụ, phân định âm dương định vị trời đất; rồi lại phân tánh của Ngài ra để sanh cả bát hồn. Chính Đức Thích Ca Mâu Ni cũng phải thọ của Đấng ấy một điểm linh quang để tấn hóa. Ấy vậy, nếu học Đạo với Ngọc Hoàng Thượng Đế, đấng chí-tôn chí-đại ấy thì chắc chắn rằng Đức Thích Ca Mâu Ni sẽ rất vui mừng.

       Bác Tư Hậu sáng rực đôi mắt nhìn hiền huynh như để nuốt chửng những điều hiền huynh đã nói và đưa vào đấy tất cả sự mến phục tận đáy lòng. Bác hồi lâu mới nói tiếp được:

       - Tôi đã nhận rõ được chân lý của con người. Chính câu tiên tri trên kia của Đức Phật tôi đã đọc hầu như thuộc lòng nhưng nào có hiểu hết ý nghĩa… giờ thì tôi đã vững lòng tin lời giải thích của hiền huynh thật chánh lý. Nhưng tìm đâu để gặp được đức Ngọc Hoàng Thượng Đế Đại Thiên Tôn?

       - Thưa huynh Tư. Làm sao chúng ta với mắt thị tai phàm này mà phân biệt được giả chơn. Chính Đức Ngọc Hoàng Thượng Đế đã đến với chúng ta xưng bằng Thầy gọi chúng ta là các con. Điều này tôi sẽ nói sau để huynh Tư được rõ. Nhưng có một điều mà chúng ta dễ thấy là: trên thế giới có rất nhiều tôn-giáo, mặc dù cùng chung một mục đích khuyên dạy con người bỏ dữ về lành, cải ác tùng thiện. Thế mà các tôn giáo lại có ý phân biệt nhau nhiều khi đưa đến nghịch lẫn thù hằn nữa là đằng khác.

       - Chính vì vây mà Đức Chí Tôn mới dạy rằng : “… Thầy tùy phong hóa của nhơn sanh mà gầy chánh giáo vì khi trước càn vô đắc khan, khô vô đắc duyệt, nên nhơn-loại duy có hành đạo nơi tư phương của mình mà thôi. Còn nay nhơn loại đã hiệp đồng, càn-khôn dĩ tân thức, thì lại bị phần nhiều đạo ấy mà nhơn-loại nghịch lẫn nhau. Nên Thầy mới quyết định qui-nguyên phục nhứt. Lại nữa trước Thầy lại giao chánh giáo cho tay phàm mà làm ra phàm giáo..”. Ngày nay, phương tiện giao thông tối tân, con người có thể giao thiệp mau lẹ, Thầy đến để qui các tôn giáo do thầy lập ra về một mối và dạy cho loài người thấy rằng tất cả nhơn loại đều là anh em dù màu da sắc tóc và ngôn ngữ dị đồng.

       Tôn giáo là một phương tiện giúp cho con người lần hồi tìm về Đấng Tạo Hóa là cội sanh của mình. Khi xã hội phát triển, tôn giáo phải thay đổi theo thời gian cho phù hợp với lương tri và lương năng của con người hiện đại.

       Ba tôn-giáo chánh trên thế gian là Phật Giáo, Tiên Giáo Và Thánh Giáo. Đó là do thánh ý của Đức Chí Tôn khai mở ra để cứu vớt con cái của người vào hai thời nhứt-kỳ (tức thượng-ngươn) và nhị-kỳ tức (trung-ngươn) trước đây. Nay thời hạ-ngươn tam kỳ, Đức Thượng Đế không lập một  giáo pháp khác mà Ngài chỉ chấn hưng ba tôn giáo ấy, qui lại về một mối để dạy chung cho tất cả loài người. Ngài mới đặt tên cho tôn giáo qui-nhứt ấy là Đại-Đạo Tam-Kỳ Phổ-Độ.

       Bác Tư chăm chú lắng nghe. Hiền huynh nói tiếp:

       Nhìn lên bửu-điện thờ các Đấng, mặc dầu chưa là tín hữu của Đạo Cao Đài nhưng chúng ta thấy không có cảm giác xa lạ. Nếu trước kia ta thờ Đức Thích-Ca, thì nay trên đó ta cũng thấy hình ảnh từ-bi bác-ái của Đức Ngài. Nếu trước đây ta thờ Quan-Âm, Quan-Thánh hay Giê-Su tất cả đều có đủ hết thảy. Như vậy thì có chi là xa lạ và phản nghịch đâu!

       Huynh Tư, hiền huynh nói tiếp, tôi đã giải thích một cách hết sức đại lược cái giáo-lý bao la của nền Tam Kỳ Phổ Độ để tạm gở mối rối và ưu tư của hiền huynh. Có một điều mà chắc chắn huynh muốn hỏi luôn là : “Đức Giáo Chủ của Đạo Cao Đài là ai? Có phải đúng đó là người mà Đức Thế Tôn đã tiên tri không?”.

       Thưa huynh Tư, hiền huynh lại đưa mắt nhìn về phía tôi như ngụ ý thầm rằng những điều sắp nói đây cũng muốn nói luôn với tôi nữa:

       - Đạo Cao Đài được khai mở từ năm Bính Dần đến nay. Hẳn ai cũng biết rõ về mặt hữu vi chúng ta thấy hai vị đại công đầu tiên trong nền đạo là Đức Hộ Pháp và Đức Quyền Giáo Tông.

       Đức Hộ Pháp khi còn tại thế, Ngài tiếp chuyện với tín đồ thì đều xưng là bần-đạo. Trách nhiệm của Ngài là gìn giữ luật pháp chơn truyền của Đạo.

       Song song với Đức Hộ Pháp là Đức Quyền Giáo Tông. Ngài là Anh-Cả của nhơn sanh. Trách nhiệm của Ngài là giáo hóa và sửa đương hướng dẫn nhơn sanh trên bước đường tu. Ngài chỉ xưng với nhơn sanh bằng tệ-huynh, tệ-chức…

       Chúng ta thấy cả hai vị tiền bối cao trọng ấy đều không phải là giáo-chủ của Đạo Cao Đài. Vậy chắc chắn giáo-chủ của Đạo Cao Đài phải là một đấng cao thượng trong vô hình. Giờ thì ta có thể đặt ra vấn đề là:

       1/- Nếu Đức Giáo Chủ ấy là Thánh Vị thì Ngài chỉ dạy Thánh Đạo, đâu nhọc công dạy thêm Phật-Đạo Hay Tiên-Đạo.

       2/- Nếu Đức Giáo Chủ ấy có phẩm Tiên Vị, thì Ngài chỉ dạy Tiên Đạo đâu nhọc công phải dạy thêm Thánh Đạo hay Phật Đạo.

       3/- Nếu Giáo Chủ ấy hàng Phật vị thì Ngài chỉ dạy Phật Đạo mà thôi….

       Ở đây người tín hữu Đạo Cao Đài tu cả Tam Giáo, đủ cả luật của Phật Thánh Tiên. Cụ thể việc người tín hữu Cao Đài phải làm:

       Tùng Tam-Qui Ngũ-Giới.

       Luyện Tam-Bữu Ngũ-Hành.

       Giữ Tam-Cang Ngũ-Thường.

        Như vậy, phải có một Đấng cao hơn tam phẩm Phật Thánh Tiên mới có thể làm giáo chủ Đạo Cao Đài. Và đấng ấy phải chính là Ngọc Hoàng Thượng Đế chí-tôn chí-đại...

       Tôi như bừng sáng trước những điều dẫn giải của hiền huynh.

       Không biết bác Tư có còn những điều gì phân vân thắc mắc không, nhưng riêng tôi thì cảm thấy tâm mình như căn phòng đang tối om được bật sáng một ngọn đèn rực rỡ. Ngọn đèn này đã soi đường dẫn lối cho biết bao người nay truyền lại cho tôi. Những điều tôi định hỏi nay đã thỏa mãn không cần thiết hỏi nữa. Bác Tư cũng chẳng hỏi gì thêm. Chúng tôi còn ngồi lại thật lâu trước khi tạm biệt hiền-huynh như cố tình phát lại cuồn băng ghi âm từ đầu khi đến tiếp kiến ….

Tú Tề, ngày 15 tháng 2 Kỷ Mùi (1979)

Bùi Tứ Ân