ĐẠI ĐẠO TAM KỲ PHỔ ĐỘ

TÒA THÁNH TÂY NINH

HƯƠNG ĐẠO FLORIDA

LÃO TÔ  LÀ AI?

Ngô văn Trí

       Trong THÁNH NGÔN HIỆP TUYỂN, phần Thi Văn Dạy Đạo Đức Chí Tôn cho bài thi:

Phong Thần đừng tưởng chuyện mờ Hồ.

Giữa biển ai từng gặp Lão-Tô?

Mượn thế đặng toan Phương giác thế.

Cũng như nương viết của chàng Hồ.

       Bài thi trên Đức Chí Tôn có nói đến những sự kiện cụ thể, chuyện Phong Thần và Lão Tô. Với tinh thần học hỏi vản bối xin mạn phép đóng góp ý kiến đã tìm tòi được.

       Đọc phong Thần Diễn Nghĩa đa số người ta đều lưu ý, ngưỡng mộ và nhắc đến những nhân vật có phép thuật cao siêu, ít ai để ý đến nhân vật họ Tô. Đó lại là người được Đức Chí tôn Ngọc Hoàng Thượng Đế nhắc đến. Ông ta là ai? Có gì phi thường mà được nêu danh muôn thuở vậy?

       1/-Dẫn nhập:

       Tôi từ nhỏ đã từng ngồi đọc truyện cho người lớn nghe. Khoảng thập niên 50-60 thế kỷ trước phong trào đọc truyện tàu tại tư gia rất thịnh hành nơi vùng Thánh Địa Tây Ninh. Lúc đó còn nhỏ có đi học nên có thể đọc được chữ. Các cụ đa số là chữ nghĩa ít nhưng thích nghe truyện nhứt là truyện Tàu vừa giải trí vừa học hỏi bình luận. Trong truyện có những nhân vật tiêu biểu cho người tốt được ưa thích và nhân vật xấu bị phê phán. Người nghe do phân biệt tốt xấu để bày tỏ thái độ và học theo hay tránh xa. Đây cũng là một cách học làm người rèn luyện đức hạnh gián tiếp vậy.

       Ông bà ngoại tôi từ Bến Tre về định cư tại vùng Thánh địa khoảng thời gian đó do tinh thần tin tưởng mộ Đạo về côi Đạo làm công quả. Ông bà thường bảo tôi đọc truyện cho ông bà nghe.  Lần lần có hàng xóm láng giềng với ngoại cũng đến nghe đông lắm.

       Nhà ông ngoại có nhiều bộ truyện. Trong đó có bộ Phong Thần Diễn Nghĩa. Tôi đọc cũng có giọng điệu nghe cũng ra vẻ lắm. Mọi người đều thích. Riêng cá nhân thì không hiểu gì hết. Chỉ mang máng hứng thú với các huyền phép của nhân vật trong truyện. Sau khi lên Trung học tôi không còn rảnh nên thôi đọc. Tiếp xúc với văn hoá cận đại và hiện đại nên quen. Từ đó tôi đã nghĩ rằng các nhân vật có huyền phép trong truyện là hư cấu không có thật vì nó rất phản khoa học. Nên không thích thú nữa.

       Sau này, nghiên cứu giáo lý Đạo, phát hiện có những nhân vật trong truyện phong-thần được Đạo nhắc đến như tượng thất Hiền, thất Thánh trên viềm trên trong Toà Thánh. Tôi cũng không hiểu gì sao như vậy.

       Cho đến khi đọc bài thi của đức Chí Tôn dạy như trên: “Phong Thần đừng tưởng chuyện mờ hồ..”. Tôi thôi không đánh giá chuyện ấy là hoang đường nữa. Nhưng trong lòng vẫn còn chưa thắm được ý nghĩa của Bài thi ấy nên bỏ qua không nhớ tới.

       Cuộc sống đẩy đưa, thời cuộc biến thiên. Chiến tranh bùng phát. Bao chuyện sanh ly tử biệt do chiến tranh gây nên. Sau ngày chiến tranh kết thúc. Chánh trị Miền Nam thay đổi cho thống nhứt với miền bắc xã hội chủ nghĩa duy vật biện chứng. Tôn giáo và tín ngưỡng gặp nhiều khó khăn cũng phải biến đổi theo.

       Luật lệ Cao Đài không còn được chức sắc cầm quyền tôn trọng. Lời minh thệ “Gìn Luật Lệ Cao Đài..” bị vi phạm trầm trọng.

       Người tâm huyết tin tưởng thì ẩn nhẩn tự giữ mình khộng tham gia hành đạo kiểu mới. Kẻ ham chức ham quyền áo mão cân đai ra phục tùng dưới trướng của Cơ chế Đạo mới là Hội Đồng.

       Riêng tôi thấy việc thất thệ với Chí Tôn vô cùng quan trọng cho kiếp sanh nên rất sợ quyết định ở nhà làm nhơn nghĩa và nghiên cứu giáo lý học hỏi.

       Vấn đề trong bài thi trên Chí Tôn có dạy Phong Thần cũng có ý nghĩa chứ không phải chuyện mờ hồ. Nên quyết đinh tìm hiểu:

       Phong Thần Diễn Nghĩa chính danh là một tiểu thuyết của lịch sử Trung hoa chứ không phải là tôn giáo. Bối cảnh xảy ra đời nhà Thương khoảng thờ gian 1500 năm trước công-nguyên. Đến nay tính được trên 3500 năm. Tác giả viết bộ truyện này là Hứa Trọng Lâm. Ông là một nhà văn sanh thời Bắc Tống tức khoảng 1500 sau công nguyên. Tác giả và câu chuyện viết nên xảy ra cách nhau gần ba ngàn năm. Như vậy chắc gì việc đúng như đã xảy ra? Hứa Trọng Lâm không phải nhà lịch sử nên tiểu thuyết thần thoại có quyền xảy ra như tưởng tượng của Ông. Chung phong cách ấy, Kim Dung một tác giả hiện đại thập niên 70 thế kỷ trước đã viết rất nhiều tiểu thuyết với bối cảnh các triều đại cổ trước ông nhiều trăm năm. Bởi cớ nên tôi chưa thể khép mình tin được là thật. Nhưng đa số người lớn lại cho Phong Thần là kinh điễn. mỗi câu chuyện thường ngày đều lấy phong thần ra dẫn chứng. Ngay cả việc Đạo hiện nay cũng còn đem phong thần ra so sánh rồi bàn tán đủ thứ.

       Vấn đề biến tiểu thuyết phong-thần thành lịch sử phong-thần làm cho tâm lý con người hiểu lệch vấn đề mà Đức chí Tôn đã dạy.Tuy nhiên, các nhân vật của triều đại nhà Thương của Phong Thần Diễn Nghĩa có đủ hai phe chánh và tà. Trung thần và nịnh thần. Đây là cấu trúc ước lệ cho cái thiện và cái ác mới tạo nên văn học của mọi thời đại.

       Trong bài thi Đức Chí Tôn dạy có nhắc đến tên lão Tô và Phong-Thần. Chữ Lão được viết in hoa. Không biết Chí Tôn muốn dạy điều gì. Hoặc có nghĩa là ông cụ họ Tô hoặc là hai người một họ LÃO một họ TÔ? Trong phạm vi bài này tôi chỉ dừng lại phạm vi tìm hiểu nhân vật họ Tô mà thôi.

       Trong văn học cổ điển Trung Hoa có hai người mang họ Tô: Tô Đông Pha và Tô Hộ (cha của Tô Đắc Kỷ). Tô Hộ là người của thời phong-thần, Tô Đông Pha vào thờ Bắc Tống (không thuộc phong-thần).

       2- Xin ghi lại đôi điều đặc biệt vào họ Tô như sau:

       a- Tô Hộ:

       “…Bấy giờ các chư hầu đều biết Thái Sư Văn Trọng đi dẹp loạn chưa về, quyền bính trong triều do Bí Trọng, Vưu Hồn, hai tên nịnh thần ấy gần gũi vua xúi giục, muốn cho vua Trụ khỏi quở trách, ai cũng đem ít nhiều lễ vật hối lộ nơi tư dinh của hai tên gian thần ấy.

       Duy có một mình Tô Hộ, làm Ký Châu Hầu, tánh tình cương trực không chịu dua mị ai, việc phải trái đều nói thẳng trước mặt, nên không đem lễ vật riêng đút lót cho Bí Trọng và Vưu Hồn.

       Hai tên gian thần này đem lòng oán trách Tô Hộ, chờ dịp để trả thù.

       Ðến ngày mồng một là ngày lành. Trụ Vương lâm triều, các quan ứng hầu đủ mặt. Huỳnh Môn Quan vào tâu:

       - Năm nay nhằm lễ chung, chư-hầu lớn nhỏ đều tề tựu đến chầu bệ hạ để nghe dạy việc. Tất cả đang đứng ở ngoài chờ lệnh.

       Trụ Vương hỏi Thương Dung:

       - Thừa Tướng định tiếp đón chư hầu như thế nào cho tiện?

       Thương Dung tâu:

       - Bệ hạ chỉ cần đòi bốn trấn chư hầu lớn vào chầu để hỏi thăm dân tình mọi nơi và nếp sống ra sao thôi. Bệ hạ nên dùng lời giả ơn họ. Còn các trấn chư hầu nhỏ thì để họ đứng chầu ngoài ngọ môn cũng được.

       Trụ Vương nghe theo, liền sai Huỳnh Môn Quan đòi các trấn chư hầu lớn vào đền ra mắt.

       Bốn trấn chư hầu tuân lịnh, qua khỏi cửa Cửu Long, đến quỳ trước sân. Vua Trụ bước xuống ngai, đứng nơi thềm rồng phủ dụ:

       - Các khanh giúp Trẫm vỗ an dân thứ, trấn ải dẹp loạn, đánh xa trị gần, có công khó nhọc như vậy Trẫm rất hài lòng.

       Ðông Bá Hầu Khương Hoàng Sở tâu:

       - Chúng tôi đội ơn trên ban chức tổng trấn, hằng ngày ráng lo nhiệm vụ, sợ không tròn trách nhiệm bệ hạ giao phó, nếu có nhọc sức ngựa trâu đôi chút bất quá cũng chỉ mong đền bổn phận làm tôi. Nay được bệ hạ ra ơn vỗ về, thật chúng tôi vạn hạnh.

       Trụ Vương rất vui mừng, truyền Thừa Tướng Thương Dung và Á Tướng Tỉ Can khiến quân dọn tiệc tại đền Hiển Thánh, đãi đằng bốn vị tổng trấn cho tử tế.

       Vua Trụ nghe theo bày vẻ của Vu Hồn, Bí Trọng muốn hại to Hộ nên làm theo kế hoạch:

       Sai nội thị tuân lệnh ra đến nhà trạm truyền:

       - Thiên Tử cho mời Ký Châu Hầu vào thương nghị việc nước.

       Tô Hộ theo nội thị vào thẳng đến Long Ðức, làm lễ tung hô rồi quỳ nghe lệnh. Trụ vương hỏi:

       - Trẫm nghe khanh có một người con gái (Tô Đắc Kỷ) nết na dịu dàng, tánh tình thuần hậu, Trẫm muốn chọn vào hậu cung để được gần Trẫm, nếu được vậy khanh sẽ là quốc thích, ăn lộc trời, hưởng ngôi lớn, yên trấn nơi Ký Châu, danh vang bốn biển. Ðời người được vinh hiển, giàu sang như vậy ai lại không thích, chẳng biết ý khanh như thế nào?

       Tô Hộ nghe Trụ Vương nói mặt lạnh như tiền, tâu:

       - Bệ hạ có tam cung lục viện, cung nữ hơn ngàn người thì thiếu gì kẻ mặt liễu mày hoa? Bệ hạ còn chưa thỏa mãn sao? Xin Bệ hạ chớ nghe lời kẻ dua mị nghĩ điều dục vọng. Vả lại con tôi còn thơ dại, lễ phép chưa biết gì, đức hạnh và nhan sắc đều thiếu, bệ hạ nhọc lòng tưởng đến làm chi. Xin hãy bền lòng lo việc chánh, để thiên hạ mến đức như vậy không rạng rỡ đức trị dân sao?

       Vua Trụ cười lớn nói:

       - Xưa nay ai cũng muốn cho con gái mình làm rạng rỡ tông môn, đáp đền hiếu thảo. Nay con gái của khanh vào làm Phi hậu sánh vai với Trẫm, còn khanh thì lên hàng Quốc thích, vinh hiển nhất đời còn gì hơn? Sao khanh không nghĩ chuyện ấy, cố chấp làm gì?

       Tô Hộ đoán biết do Vưu Hồn, Bí Trọng mất ăn, bày chuyện trả thù, nên giận nói lớn:

       - Tôi nghe nói: Vua làm điều có đức thì muôn dân mến phục, bốn phương quy thuận, muôn dân kính vì, lộc trời trọn hưởng. Xưa Vua Kiệt nhà Hạ vì đam mê sắc dục, làm lắm điều ác, còn nhà Thương thì không màn của lợi, đức lớn ân nhiều, nên thiên hạ theo về, dựng lên đại nghiệp. Nay Bệ hạ không bắt chước tổ tông, lại noi theo gương nhà Hạ, dẫm chân lên bước đường vong quốc, hạ thần lấy làm tiếc. Hễ Hoàng đế ham sắc thì mất xã tắc, Ðại phu ham sắc thì mất cơ nghiệp, thứ dân tham sắc thì lụy thân. Vua là tấm gương của bầy tôi, hễ Vua lỗi đạo thì tôi lăng loàn, lập phe tụ đảng, mối nước rối ren. Tôi chỉ sợ cơ nghiệp nhà Thương gầy dựng sáu trăm năm nay, vì bệ hạ mà sụp đổ.

       Trụ Vương nghe Tô Hộ nói xúc phạm, giận đỏ mặt mắng:

       - Xưa nay hễ đạo làm tôi phải gìn lòng trung nghĩa, vua cho hầu thì lật đật đến hầu chẳng dám đợi xe, Vua khiến chết chẳng dám từ chối. Nay Trẫm chỉ cần kén một đức con gái vào làm Hậu Phi mà ngươi dám buông lời chống trả, mắng nhiếc Trẫm, lại sánh Trẫm với vua Kiệt là một ông vua mất nước. Có ai dám vô lễ như thế không?

       Liền truyền cho nội thị bắt Tô Hộ đem đến tòa pháp ti kết tội khi quân. Nội thị tuân lệnh bắt Tô Hộ trói lại.

       Vưu Hồn, Bí Trọng giả bộ vội quỳ tâu:

       - Tội khi quân của của Tô Hộ đáng xử phạt lắm, nhưng vì Bệ hạ nuốn kén con gái của Tô Hộ rồi lại làm tội Tô Hộ e thiên hạ không hiểu sự tình nghĩ lầm rằng Bệ hạ trọng sắc khinh hiền. Xin Bệ hạ ra ân tha tội cho Tô Hộ về nước. Tô hộ sẽ cảm đức bệ hạ, đem ái nữ dâng vào cung. Như vậy Bệ hạ sẽ tránh được tiếng thị phi, mà tỏ mình có lòng nhân nữa.

       Vua Trụ nghe nói bớt giận, truyền tha tội cho Tô Hộ, bảo phải về nước, không được nấn ná ở triều ca ngày nào nữa.

       Lệnh vua vừa ban xuống, nội thị liền mở trói đuổi Tô Hộ ra lập tức…

       Tô Hộ trở về trạm dịch.

       Tô Hộ nói với các tướng tuỳ tùng:

       - Nếu không dâng Tô Ðắc Kỷ vào cung thế nào hôn quân cũng đem quân đánh phá nước ta, bằng dâng Ðắc Kỷ vào đó sau này hôn quân thiếu đức làm hư xả tắc, thiên hạ sẽ cho ta là kẻ bất trí. Các tướng có mưu nào gở rối chăng?

       Sau khi nghe các tướng hiến ý:

       - Hễ vua bất chánh thì tôi không phục, nay Thiên tử trọng sắc khinh hiền, Chúa công cũng cần gì phải tôn thờ. Cứ trở về giữ lấy nước mình an vui một cỏi.

       Tô Hộ đang giận nghe mấy lời của các tướng chẳng khác nào lửa cháy đổ thêm dầu, mặt giận phừng phừng nói:

       - Ðấng trượng phu chẳng bao giờ thèm làm lén, đi ở phân minh.

       Tô Hộ khiến quân đem bút mựt ra, đề bốn câu thơ trên vách tường trước cửa đền, để thiên hạ rõ ý mình không tùng phục nhà Thương nữa:

       Quân loạn thần cương

       Hữu bại ngũ thường

       Ký Châu Tô Hộ

       Vĩnh bất triều Thương

       Có nghĩa là:

       Vua chẳng kỷ cương

       Lỗi đạo luân thường

       Ký Châu Tô Hộ

       Chẳng chầu nhà Thương 

       Sau khi đề ra bài phản thi, Tô Hộ dẫn các tướng ra khỏi Triều Ca trở về nước.

       b- Tô Đông Pha:

       Tô Đông Pha là người không có trong truyện Phong Thần. Nhưng chúng ta cũng nên tìm hiểu những điều liên quan đến Ông. Như thế ta mới  không bỏ sót những Thánh ý mà Đức Chí Tôn có thể muốn lấy gương để dạy chúng ta. Tô Đông Pha có tên thật là Tô Thức hiệu Đông Pha. Ông có những tư tưởng lớn như sau:

       1- Người biết cúi đầu đều là người trí tuệ

       Trong cuốn “Lưu hầu luận” của Tô Thức (Tô Đông Pha) có đoạn viết: “Kẻ mà được gọi là hào kiệt, ắt phải có tiết khí hơn người. Nhân tình có chỗ không thể nhịn được, bởi vậy, kẻ thất phu gặp nhục thì tuốt kiếm tương đấu, cái đó chưa đủ gọi là dũng. Những bậc đại dũng trong thiên hạ, trái lại, bất thình lình gặp những việc “kinh thiên động địa” cũng không kinh sợ, vô cớ gặp những điều ngang trái cũng không oán giận. Đó là nhờ chỗ hoài bão của họ rất lớn và chí của họ ở rất xa.”

       Người bình thường gặp nhục thì tuốt kiếm tương đấu. Nhưng trong suốt cuộc đời lênh đênh, sóng gió của mình, Tô Đông Pha luôn chọn cách cúi đầu, cười và bỏ qua. Cuộc đời của Tô Đông Pha được ca ngợi là “chỉ có bạn, không có thù”.

       2- Cúi đầu là một loại tu dưỡng

       Sau khi Tô Thức bị giáng chức ở Hoàng Châu, ông được một người bạn xin chính quyền địa phương cấp cho chục mẫu đất ở Đông Pha (nghĩa là: dốc ở phía Đông), lấy hiệu là Đông Pha cư sĩ. Ông cất nhà, trồng rau, đào giếng, cày ruộng, vui cảnh điền viên. Ban ngày ông thường trồng trọt cấy hái, buổi tối lại vào trong thành Hoàng Châu dạo chơi.

       Khi gặp mâu thuẫn, cúi đầu không phải yếu nhược mà là một loại tu dưỡng. Nhẫn một lúc, lùi một bước đều đem lại kết quả tốt đẹp, vui mừng.

3-Cúi đầu là một loại nhãn giới (tầm nhìn)

       Bởi vì ý kiến về việc triều chính bất đồng nên Tô Đông Pha thường xuyên bị Chương Đôn từng là bạn thân thiết của ông hãm hại. Triều nhà Tống không được phép giết sĩ phu nên Chương Đôn tìm cách đẩy Tô Đông Pha đi lưu đày đến đảo Hải Nam với mong muốn Tô Đông Pha sẽ chết ở nơi đảo hoang.

       Thời ấy, đảo Hải Nam chưa được khai hóa, là nơi hoang dã, thư sách đều không có. Ở đây khí độc bao phủ khiến cho rất nhiều người trước đó đến đây đều bị chết. Bởi vậy, rất nhiều người lo lắng rằng Tô Đông Pha sẽ không thể trở về.

       Trải qua hàng ngàn năm, ở đảo Hải Nam không có người truyền đạo. Tô Đông Pha liền biến con đường đi lưu đày thành con đường đi truyền đạo. Sau khi đến Hải Nam, ông lại cùng con trai ở lều tranh sao chép kinh dạy học, phát triển giáo dục mạnh mẽ. Sau khi Tô Đông Pha qua đời, trên đảo Hải Nam cuối cùng đã lần đầu tiên xuất hiện một vị tiến sĩ.

       Người ta nói, ánh sáng mặt trời luôn đồng hành cùng bóng râm. Người phàm chỉ có thể nhìn thấy bóng râm, nhưng người có tầm nhìn rộng lớn lại có thể nhìn thấy được ánh sáng mặt trời bị che khuất ở đằng sau. Người biết cúi đầu là bởi vì họ không muốn bị bóng râm làm phiền, họ lựa chọn xoay người để có thể nhìn được ánh mặt trời mà ngẩng đầu bước tiếp.

4-Cúi đầu là một loại độ lượng

       Nửa đầu cuộc đời của Tô Đông Pha có thể nói là tốt đẹp, quan lộ thông thuận. Ông có rất nhiều bạn bè. Trong đó có người ngưỡng mộ tài văn chương của ông, có người lại quý quyền vị của ông. Nhưng sau khi Tô Đông Pha bị giáng chức, có những người bạn thân thiết khi xưa thì giờ đã không còn thấy đâu nữa, thậm chí có người còn thừa cơ hãm hại ông, “bỏ đá xuống giếng”.

       Sau khi bị giáng chức ở Hoàng Châu, năm 1084, Tô Đông Pha được vua Thần Tông phục chức và mời về kinh đô giao cho việc chép sử. Dù vậy, sự ân xá cũng chỉ là tạm thời. Chẳng bao lâu sau, khi Hoàng đế Triết Tông lên ngôi, tể tướng Chương Đôn lại buộc tội ông phỉ báng tiên đế. Tô Thức bị cách mọi chức tước, lần thứ hai phải chịu cuộc sống lưu đày cực khổ trăm bề. Ông phải đi hơn 4500 cây số xuống Huệ Châu rồi tiếp tục bị đày ra đảo Hải Nam ở miền cực Nam hẻo lánh.

       Một người càng hiểu biết thì tâm càng từ bi. Trải qua chốn quan trường hiểm ác, Tô Đông Pha lựa chọn tha thứ. Ông không muốn trong lòng chứa đựng sự thù hận. Đối với Tô Đông Pha, không cùng người so đo, thực ra cũng là buông tha cho chính mình.

       Cúi đầu không phải là không có năng lực, khoan dung không phải là yếu đuối. Tô Đông Pha cho rằng, khoan dung độ lượng, chí hướng đặt ở nơi xa, lặng lẽ tu luyện bản thân là đạo xử thế cao minh nhất. Quả thực, cuộc sống luôn tràn ngập ngọt bùi đắng cay, người có thể cúi đầu đều là người trí tuệ.

       Phần trên đã trích dẫn những nét đặc biệt của hai cao nhân  mang họ Tô. Một ngay thẳng chánh trực dám can gián  việc làm trái Đạo của vua: Tô Hộ. Một thì nhẫn nại ôn hoà và tha thứ biểu hiện những đức tính của một hiền nhân quân tử: Tô Đông Pha.

       Người viết bài này nhận xét dầu Chí Tôn có muốn nói đến họ Tô nào đi nữa cũng là một gương đạo đức của tiền nhân cho con người học hỏi.

       Liên hệ với thực tế, người cầm quyền Đạo hiện nay không học cái dũng của Tô Hộ để giữ vững nền chánh giáo của Thầy Trời cho khỏi thất chơn truyền.  Cũng không học cái hiền lành thương yêu tha thứ của Tô Đông Pha để đối xử tốt với đồng môn thấp cổ bé miệng vốn đã bị bách hại cho khổ lại còn gây thêm lắm điều tăng khổ cho họ. Ôi! Lời vàng tiếng ngọc của Đấng Đại Từ Phụ để lại cho chúng ta làm báu vật, hiện nay bị bỏ qua thiệt là hoài công vô ích của một Đấng Đại Thiên Tôn.

       Trên đây chỉ là sự sưu tầm tìm hiểu giáo lý, người viết không ám chỉ một điều gì nơi đây hay cá nhân nào. Xin quý huynh tỷ đệ muội miễn chấp nếu có điều chi không vừa ý.

Nay kính.

Kỹ niệm ngày Vía Đức Thái Thượng.

Sài gòn, ngày 15 tháng 2 năm Canh Tý (2020)

NGÔ VĂN TRÍ.