Không ai trong số họ đă hô
“Việt
Nam Quốc Dân Đảng muôn năm”
Trần Trung Đạo
Tưởng Niệm 85 năm Ngày Tang Yên Bái
Vào khoảng thời gian này 85 năm trước, tức vài hôm sau
Ngày Tang Yên Bái, ngày 17 tháng Sáu năm 1930, bức h́nh bên đây
được đăng trên báo Pháp. Mười ba chiếc đầu của các đảng viên
Việt Nam Quốc Dân Đảng vừa bị chém c̣n phơi trên băi cỏ. Chiếc
đầu được đánh dấu tṛn được tờ báo ghi chú “đây là đầu của
Nguyễn Thái Học”.
Theo tác giả Hoàng Văn Đào trong tác phẩm “Từ Yên Bái tới
ngục thất Hoả Ḷ”: Trong chuyến xe lửa bí mật, riêng biệt khởi
hành từ Hà Nội lên Yên Bái, các tử tù cứ hai người c̣ng làm một,
tṛ chuyện ở toa hạng tư trên một lộ tŕnh dài 4 tiếng đồng hồ.
Cùng đi với các tội nhân c̣n có thanh tra sở mật thám Pháp, hai
cố đạo người Âu là Linh mục Mechet và Dronet. Máy chém di chuyển
theo cùng chuyến xe. Đao phủ thủ phụ trách buổi hành quyết là
Cai Công. Cuộc hành quyết khởi sự vào lúc 5 giờ kém 5 phút sáng
ngày 17.6.1930 trên một băi cỏ rộng với sự canh pḥng cẩn mật
của 400 lính bản xứ. Xác chết 13 người chôn chung dưới chân đồi
cao, bên cạnh đồi là đền thờ Tuần Quán, cách ga xe lửa độ một
cây số.
Tác giả Louis Roubaud in trong cuốn sách Việt Nam, xuất
bản 1931, được trích dẫn khá nhiều, viết về cuộc khởi nghĩa Yên
Bái và những diễn biến tại pháp trường. Ngay ở trang đầu Roubaud
đă viết: “Việt Nam! Việt Nam! Việt Nam! 13 lần tôi nghe tiếng hô
này trước máy chém ở Yên Bái. 13 người bị kết án tử h́nh đă lần
lượt thét lên như vậy cách đoạn đầu đài hai thước”. Tác giả cũng
viết về nhà cách mạng Nguyễn Thái Học: “Anh mỉm miệng cười, cực
kỳ b́nh thản, đưa mắt nh́n đám đông công chúng và cúi đầu chào
đồng bào rồi cất giọng đĩnh đạc, trầm hùng mà hô lớn: “Việt Nam
vạn tuế”. Cô Giang, vợ chưa cưới của Nguyễn Thái Học, cũng có
mặt trong đám đông.”
Trong hồi kư Từ Yên Bái Đến Côn Lôn, Nguyễn Hải Hàm tức
Kư Thân, người bị kết án tử h́nh sau Khởi Nghĩa Yên Bái nhưng
sau giảm xuống chung thân nơi Côn Đảo, kể lại lời của vị Linh
mục chứng kiến giờ phút cuối cùng của 13 Anh hùng Yên Bái: “Ông
Học thật tốt. Ông không hề tỏ ra một cử chỉ hay lời nói nào buồn
trách Cha như những người kia. Trái lại ông Học nói chuyện với
Cha tự nhiên, b́nh thản như ngày thường …Quá vui tính…12 anh kia
bị chém trước rồi sau mới là anh Học…Anh Học trước khi lên đoạn
đầu đài hô lớn câu Việt Nam Vạn Tuế, và khi hô lớn xong đầu cũng
lọt vào thùng mạt cưa bên cạnh. Anh nào cũng hô Việt Nam Vạn
Tuế, có anh th́ hô Việt Nam Muôn Năm… Nhưng đau ḷng nhất là có
một vài anh chưa hô hết câu đầu đă rơi xuống thùng mạt cưa”.
Mười ba liệt sĩ lên máy chém thực dân sáng ngày 17 tháng
6 năm 1930: Nguyễn Thái Học, Phó Đức Chính, Bùi Tư Toàn, Bùi Văn
Chuẩn, Nguyễn An, Hà Văn Lạo, Đào Văn Nhít, Ngô Văn Du, Nguyễn
Đức Thịnh, Nguyễn Văn Tiềm, Đỗ Văn Sứ, Bùi Văn Cửu và Nguyễn Như
Liên.
Đảng trưởng Nguyễn Thái
Học và 12 đảng viên Việt Nam Quốc Dân Đảng đă dành hơi thở cuối
cùng của đời ḿnh trên mặt đất này để gọi tên hai tiếng Việt Nam
trước khi bước lên máy chém. Như hai tác giả Louis Roubaud và
Hoàng Văn Đào viết, không ai trong số họ đă hô “Việt Nam Quốc
Dân Đảng muôn năm”.
Đó cũng là điểm khác biệt chính giữa các đảng cách mạng
thật sự chiến đấu v́ tự do, độc lập của dân tộc và đảng CSVN.
Với những người yêu nước chân chính, đảng cách mạng chỉ là chiếc
ghe để đưa dân tộc Việt Nam qua sông trong khi với Đảng Cộng sản
chiếc ghe lại chính là dân tộc.
Hôm nay, sở dĩ đảng CS ca ngợi ḷng yêu nước của Nguyễn
Thái Học chỉ v́ ông đă hy sinh, tuy nhiên, nếu ông c̣n sống và
tiếp tục lănh đạo Việt Nam Quốc Dân Đảng trong giai đoạn 1945,
số phận của Nguyễn Thái Học cũng giống như Bùi Quang Chiêu,
Trương Tử Anh, Khái Hưng, Phạm Quỳnh, Tạ Thu Thâu, Phan Văn Hùm,
Trần Văn Thạch, Hồ Văn Ngà, Nguyễn Thế Nghiệp và hàng ngàn người
Việt Nam yêu nước bị CS giết mà thôi.
Nguyễn Thái Học khi sống là Đảng trưởng Việt Nam Quốc Dân
Đảng nhưng khi chết đă chết như bao nhiêu thanh niên yêu nước
khác, thư thái ngâm những vần thơ tuyệt mệnh “Chết v́ tổ quốc,
chết vinh quang, ḷng ta sung sướng, trí ta nhẹ nhàng”. Chàng
thanh niên Việt Nam Nguyễn Thái Học chỉ mới 28 tuổi.
Lịch sử mang tính thời đại và tính liên tục. Mỗi thế hệ
có một trách nhiệm riêng, nhưng dù hoàn thành hay không, khi
bước qua thời đại khác, vẫn phải chuyển giao trách nhiệm sang
các thế hệ lớn lên sau. Sức đẩy để con thuyền dân tộc vượt qua
khúc sông hiểm trở hôm nay không đến từ Mỹ, Anh, Pháp hay đâu
khác, mà bắt đầu từ bàn tay và khối óc của tuổi trẻ. Lịch sử
Việt Nam đă và đang được viết bằng máu của tuổi trẻ Việt Nam.
Trần Trung Đạo