ĐẠI ĐẠO TAM KỲ PHỔ ĐỘ

TÒA THÁNH TÂY NINH

HƯƠNG ĐẠO FLORIDA

Cứu cánh Đạo Cao Đài (p. 3) .

Tìm hiểu sự giải thoát.

Lê thị Minh Trang

…. Trong Đạo Cao Đài, Đức Chí Tôn không giúp riêng cho một ai. Thầy mở đạo chung cho cả chúng sanh theo học, đạt hay không do tự mình định đoạt. Đó là Công Bình.

       Người tín hữu Cao Đài đến Tòa Thánh, Thánh Thất cúng bái để cầu mong được các Đấng Thiêng Liêng giúp cho giải thoát. Đây là một sự mê tín. Càng hồ đồ hơn khi ta không nghe lời Chí Tôn dạy, không tùng luật lệ Cao Đài ban cho, ngồi hưởng thụ phẩm tước giả tạm, lại đi mong mỏi sự cứu giúp. Đó là một mong mỏi bất công. Thánh ngôn: “…Dưới mắt Thầy còn sự bất công là Đạo chưa thành”. (Lê thị Minh Trang).

       Kính chư Đại đức, chư Đạo Tâm, quý nhân sĩ Cao Đài, kính chư huynh tỷ đồng môn. Vừa qua trong chủ đề tìm hiểu Cứu Cánh Đạo Cao Đài , Tiểu Muội đã viết được hai phần: cứu cánh chung và  thế giới đại đồng.

       Khi tìm hiểu cứu cánh của Đạo Cao Đài mà không tìm hiểu ý nghĩa của sự Giải Thoát là một thiếu sót vô cùng.

       Hôm nay  Tiểu Muội xin đóng góp tiếp ý cuối cùng là Giải Thoát.

       Giải thoát là gì?

       Giải thoát có thể hiểu trong hai trường hợp: tích cực (động từ) và thụ động (tính từ)

       Để lãnh hội được ý nghĩa của hai chữ giải thoát một cách đầy đủ, không gì hay bằng tham khảo quan niệm giải thoát của các tôn giáo trên thế giới trước; sau đó đi sâu vào ý nghĩa giải thoát trong Đạo Cao Đài.

       THEO PHẬT GIÁO

       " Trong giáo lý đạo Phật thường có những từ đi kèm với nhau để chỉ hoàn cảnh diễn biến và sau đó là kết quả của sự tu hành trên lộ trình giác ngộ - giải thoát như: giải thoát giới, giải thoát nghiệp, giải thoát tri kiến, giải thoát ma chướng, giải thoát luân hồi khổ đau, cuối cùng là giải thoát sanh tử...

       "..Với khái niệm của cụm từ giải thoát và giải thoát sinh tử, đây là câu thường gặp trong giáo lý đạo Phật với tần suất sử dụng khá nhiều, và hầu như người học Phật nào cũng thường xuyên tâm niệm trong quá trình tu tập giác ngộ giải thoát. Tuy nhiên, giải thoát để đi đâu và giải thoát cái gì mới là vấn đề cốt yếu."

       "...Còn từ điển Phật học thì giải thích có tính học thuật sâu hơn: Giải thoát là cởi bỏ được sự trói buộc của phiền não mà vượt thoát khỏi thế giới mê muội khổ đau; là ra khỏi sự trói buộc trong ba cõi. Với người mới học Phật có thể hiểu là dứt tuyệt nguyên nhân sinh tử luân hồi nghiệp báo; là không bị những luyến ái trói buộc cái tâm; là đạt được sự siêu thoát vượt qua sự trói buộc của thế giới trần tục, khỏi sự chi phối của dục vọng (sống hoàn toàn thanh thoát tự tại); là thoát khỏi ảo tưởng và khổ, thoát khỏi sự tái sinh trong luân hồi và đạt Niết bàn. (Theo cư sĩ Nguyễn Đức Sinh). 

       “Nhận thức sáng suốt là cội nguồn của hiểu biết, được tôi luyện vững vàng của tự tâm dưới  chánh trí Phật pháp, suy tư kiên trì lâu dài, liên tục đến các vấn đề lớn của đời sống như nguyên lý vô thường, nguyên lý duyên khởi, nguyên lý vô ngã trong mọi hiện tượng, để rút ra một tư thế an nhiên tự tại, vô úy trước sự hoại diệt, biến dịch, tan hợp của mọi hiện tượng quanh mình. Sự quán thấy như vậy là giải thoát hay giác ngộ

       “Giải thoát là khái niệm đặc thù của triết học tôn giáo, một khát vọng từ ngàn xưa trong nền triết học tâm linh Ấn Độ. Đến thời kỳ của Đức Phật, với trí tuệ siêu tuyệt, Ngài đã thể hiện công việc giải thoát một cách hoàn hảo và xây dựng phương pháp hữu hiệu giúp đỡ mọi người có thể tự mình thực hiện được. Tư tưởng cơ bản giải thoát của Ngài xuất phát từ lòng thương người, đặc trưng nhân bản sâu xa này quán xuyến toàn bộ Phật giáo, bất kỳ tông phái nào, thời kỳ nào, dù xuất thế tiêu cực hay nhập thế tích cực. Đó là sức sống của Phật giáo.                                          

       “Theo nghĩa sơ cấp nhất hiểu về giải thoát là cởi bỏ mọi trói buộc do mê lầm gây ra, vượt khỏi đau khổ trong ba cõi Dục giới, Sắc giới và Vô sắc giới. Như vậy, giải thoát là một cái gì không thật xa xôi, chỉ đến sau khi thân xác này tan rã. Thật ra, giải thoát là một trạng thái tâm hồn thanh tịnh, vượt lên trên mọi vọng tưởng phân biệt, tham đắm, luyến ái vào mọi âm thanh, hình sắc trần thế. (Theo Đặng Công Hanh).

       1/ “Giải thoát do phủ định ý chí sinh tồn:

       Quan điểm này cho rằng sinh hoạt hiện thực là mê vọng và muốn được tự do giải thoát phải hoàn toàn chối bỏ sự sống mê vọng đó. Đây chính là lý tưởng của Tiểu thừa Phật giáo lấy vô thường và khổ làm cương yếu của nhân sinh quan. Do đó, lý tưởng cứu cánh của con người không thể thấy ở những cái vô thường, những cái khổ, mà phải hoàn toàn chối bỏ những cái đó, nghĩa là phải diệt cho tuyệt cái ý muốn sinh tồn mới hy vọng đạt đến cảnh giới an vui. Cảnh giới đó chính là Niết bàn (Nirvana).

       2/ “– Giải thoát do tự mình thể hiện thực tại:

       Quan niệm này cho rằng bản thể vũ trụ và tự ngã của con người vốn là đồng nhất, chỉ vì vô minh nên thấy như có cách biệt. Nếu diệt trừ được vô minh thì tự thân con người sẽ trở thành bản thể toàn diện. Vậy từ cái thân nhỏ bé bị phiền não trói buộc này mà vận dụng để đạt đến cảnh vĩnh hằng, thanh tịnh và tự do, tức là đã đạt được cảnh giới giải thoát. Vì vậy, cảnh giới giải thoát theo quan niệm này là không cần phải chối bỏ hiện thực, mà hiện thực tức là bản thể, vậy hiện thực cũng là giải thoát.  

       “Riêng đối với Phật giáo đã quan niệm về sự giải thoát như thế nào?

       Đức Phật với mục đích cứu khổ độ sinh, Ngài đã chỉ ra con đường đi đến giác ngộ giải thoát để mọi người được sống trong hạnh phúc an vui. Ngài đã đưa ra những định luật về vũ trụ và nhân sinh mà ngày nay được nhiều học giả Tây phương công nhận. Những vị đệ tử sau này đã thể hiện tinh thần giải thoát qua nhiều tư tưởng khác nhau. 

       3/ " - Thiền tông:

       Ngồi thiền để buông xả hết những niệm nghĩ tưởng, đó là dứt mầm tạo nghiệp đi trong sanh tử. Không tạo nghiệp nữa thì cái gì trói buộc được mình? Tổ Đạo Tín khi còn là Sa di mười bốn tuổi, gặp Tổ Tăng Xán chắp tay thưa: “Bạch Hòa thượng, xin Ngài dạy con phương pháp giải thoát”. Tổ Tăng Xán nhìn thẳng vào mặt hỏi: “Ai trói buộc ngươi?”. Ngài hoảng hốt tìm xem cái gì trói buộc mình, tìm hoài không thấy liền bạch: “Bạch Hòa thượng, không ai trói buộc con hết”. Tổ bảo: “Không trói buộc cầu giải thoát làm gì?”. Ngay đó, Ngài ngộ đạo.

       “Vậy đạo ở chỗ nào? Ở ngay chỗ không còn gì trói buộc được mình. Không có gì trói buộc tức là không tạo nghiệp, không tạo nghiệp là giải thoát. Giải thoát là cái chân thật sẵn có, không từ đâu đến, không do ai cho mình, chỉ vì ta không làm chủ được các niệm lăng xăng buồn thương giận ghét v.v... nên tạo nghiệp dẫn đi luân hồi. 

       “Trong kinh Viên Giác, ngài Văn Thù hỏi đức Phật: “Làm sao giải thoát sanh tử?”. Phật dạy: “Muốn giải thoát sanh tử phải dứt mầm vô minh”. Vô minh là mê mờ, phải sạch hết mê mờ mới giải thoát được sanh tử. Ngài Văn Thù hỏi tiếp: “Cái gì là vô minh?” Phật dạy: “Chấp thân này là thật, chấp tâm sanh diệt là thật. Đó là vô minh”.  

       Tóm lại, con đường giải thoát tức là con đường đi đến Niết bàn, mà Niết bàn theo nghĩa đen là “dập tắt”, nghĩa là dập tắt hết dục vọng tồn tại và lấy đó làm lý tưởng cứu cánh. Cái gọi là “giải thoát”, là “Niết bàn”, nếu không có lợi ích cho cuộc sống thực tế, thì tự nó cũng không có ý nghĩa nào cả. Theo đạo Phật không phải chỉ có đạt được sau khi chết, mà có thể chứng nghiệm ngay hiện tại cho nên đạo Phật là đạo “dấn thân yêu đời”. (Theo Trần Cao Lộc). 

       THEO CÔNG GIÁO

       Kinh luận của Công Giáo rất nhiều đa số được in bằng tiếng nước ngoài. Với góc độ của người ngoại đạo như tiểu muổi chỉ có thể đọc các bài bài viết tượng trưng của các nhà biên khảo bằng tiếng Việt. Trên internet không tìm thấy nhiều bài viết nói về ý nghĩa giải thoát. Chỉ thấy cái mục đích cuối cùng là về Thiên đàng, nước Chúa. Có lẽ do tìm đọc chưa hết nên vội kết luận tín đồ Công giáo không nghĩ đến việc ggiải thoát là một chuyện hồ đồ. Tuy nhiên có một vài bài viết gần chủ đề tìm hiểu, tiểu muội trích ra đây để tham khảo. 

       “Người tín hữu Công giáo, nhất là các linh mục, tu sĩ, khi học trong các học viện trong nhiều thế kỷ, đã quá chú tâm vào những vấn đề triết học, thần học và ít quan tâm đến những khoa học tự nhiên, xã hội nhân văn, những vấn đề thiết thực của con người cũng như những biến chuyển trong xã hội. Bài giảng của họ hầu như xoay quanh đến những vấn đề luân lý, những lời giải thích theo Thánh Kinh. Do không theo dõi những tiến bộ của khoa học, họ không thể giải thích kịp thời những vấn nạn của con người liên quan đến đức tin, luân lý. Thí dụ như: thuyết Big Bang và giả thuyết tiến hoá của Darwin. Do cứ lẩn quẩn trong những câu định nghĩa về sự thật siêu hình, sự thật mạc khải, sự thật tự nhiên và siêu nhiên, họ quên mất Đức Giêsu chính là sự thật toàn vẹn giải thoát muôn loài. 

       Lời kết: “..Sự thật mà nhân loại tìm kiếm trong suốt dòng lịch sử đã được khám phá. Câu hỏi Philatô đặt ra cho Đức Giêsu "Sự thật là gì?" (Ga 18,38) đã được giải đáp. Đó là Đức Giêsu Kitô, Người thật sự là con đường dẫn đến sự thật giải thoát, nhưng ta chỉ cảm nghiệm được sự giải thoát đó nếu ta cùng bước đi trên con đường này. Bạn có dám bước theo Đức Giêsu không? (Linh Mục Antôn Nguyễn Ngọc Sơn). 

       THEO ĐẠO CAO ĐÀI:

       Chữ Giải Thoát xuất hiện rất nhiều nơi trong kinh điển Đạo Cao Đài. Đặc biệt trong bài Di Lặc Chơn Kinh tất cả có sáu lần được nhắc đến. Đây chắc hẳn là một vấn đề vô cùng quan trọng đối với người tín đồ Cao Đài. Chúng ta cần phải hiểu rõ để con đường tu học không gặp trở ngại hoặc đi lầm đường lạc lối

       Đạo Cao Đài với tôn chỉ Tam Giáo Qui Nguyên, Ngũ Chi Phục Nhứt. Ý nghĩa và mục đích giải thoát cũng là ý nghĩa chung của các tôn giáo cổ để lại được Chí Tôn chấn chỉnh cho phù hợp với thời văn minh hiện đại. Song song với các ý nghĩa  cổ đã có, Đạo Cao đài còn đưa thêm vào giáo lý và giáo luật những khái niệm mới tôn giáo xưa không đề cập đến. Tiểu muội nghĩ rằng giải thoát phải hiểu ở nhiều mặt. Không thể chỉ nói giải thoát khỏi sanh tử và luân hồi là đủ. 

       Trước tiên hãy tham khảo bài thuyết đạo của Đức Thượng Sanh nhan đề :

       “CON ÐƯỜNG GIẢI THOÁT”

       (Trích một số ý chính trong Thông Tin số 7, ngày 28/06/1970) :

       “Kính Thưa Quý Vị,

       “Mỗi Tôn Giáo, dầu Thích giáo, Lão giáo hay Nho giáo đều có tôn chỉ khuyên người lánh dữ làm lành, dưỡng tánh tu tâm để đi đến con đường giải thoát.

       “Phật giáo gọi Ðời là bể khổ, nước mắt chúng sanh trong ba nghìn thế giới, đem chứa tích lại còn nhiều hơn nước trong bốn biển.

       “Ðức CHÍ TÔN NGỌC HOÀNG THƯỢNG ÐẾ dạy rằng: Cõi Ðời là nơi con người bị đày đọa, đặng trả cho xong nợ tiền khiên. Nếu trả chưa dứt nợ, thì phải chịu trầm luân mãi cho đến khi vay trả vẹn toàn mới được giải thoát.

       “Muốn được giải thoát, con người phải lo tu hành, phải sống một đời thanh bạch, tránh chốn cạnh tranh giành giật, trau giồi hạnh đức để làm nấc thang bước lên khỏi chốn mê đồ, thoát vòng tục lụy và lập công quả .

       “Dìu dắt con người đi trọn vẹn trên đường Thánh đức, là mục đích chung của các Ðạo giáo.

       “Mục đích đó, người theo Ðạo có thể quên đi, nhưng nó vẫn có sẵn trong kinh điển.

       “Muốn vạch con đường cho nhơn sanh thoát nơi biển khổ, tránh đọa luân hồi, Ðức Phật THÍCH CA dạy phải diệt cái bản ngã, dứt hết mọi tình lưu luyến, coi sự đời là mộng ảo, đoạn tuyệt sự ham muốn, trừ khử vô minh để về với chân như bất sanh bất diệt.

       “Ðức LÃO TỬ thì coi thường mọi việc thế tình, cho công danh phú quý là phù vân, nên chủ trương cái thái độ hờ hững, lãnh đạm với ngoại giới.

       “Ðức Ngài quan niệm cái nguyên lý sinh tồn tự thể của con người, với cái nguyên tắc sinh tồn bản thể của Vũ trụ, có những mối tương quan vô hình nhưng chặt chẽ, làm nhân duyên sinh khởi tồn tại cho nhau, nên muốn thanh tịnh vô vi để hòa mình cùng Ðạo, hầu tìm phương trường sanh bất tử.

       “Chúa JÉSUS thì long trọng phán truyền cho nhân loại: “Các con hãy trở nên hoàn thiện như Cha các con trên Trời”.

       “Ðức KHỔNG TỬ thì áp dụng triệt để khẩu hiệu: “Thành chi” tức là tiến tới hoàn thiện. Thuyết ‘Thành chi của Ðức Ngài chia ra làm hai giai đoạn: Thành kỷ và Thành nhân, tức là hoàn thiện mình trước, rồi giúp người hoàn thiện như mình, để phối hiệp cùng Ðấng THƯỢNG ÐẾ….

       “Bởi Hạ ngươn hầu mãn, nên Ðức CHÍ TÔN NGỌC HOÀNG THƯỢNG ÐẾ dùng huyền diệu cơ bút lập ÐẠI ÐẠO TAM KỲ PHỔ ÐỘ với tôn chỉ qui nguyên Tam giáo, hiệp nhứt Ngũ chi.

       “Lấy Nho Tông Chuyển Thế, lấy sự Thương Yêu là phương pháp thực hành chánh Ðạo. Ðức CHÍ TÔN quyết cứu vớt những kẻ hữu căn thoát vòng khổ hải, tránh đọa luân hồi hầu vui hưởng một hạnh phúc vĩnh cửu.

       “Ðó là cơ giải thoát, mà muốn đạt được, người hành Đạo duy có trải tâm chơn thành, giồi trau hạnh đức hầu tế độ nhơn sanh quay về Chánh giác. Các ân huệ đó lớn lao biết bao nhiêu!

       “Hội Thánh trông mong mỗi Tín hữu nên lưu tâm và đừng để mất cơ hội

       Con đường giải thoát Đức Thượng Sanh dạy nhìn chung là rút từ tinh hoa Tam Giáo. Với thời tam kỳ phổ độ, sự giải thoát phải hiểu theo nghĩa toàn diện:  Một con người có tam thể xác thân. Cả ba thể ấy cũng phải học hỏi và tu luyện đồng thời để được giải thoát tất cả. Chúng ta không thể chú trọng lo riêng chỉ một trong ba thứ ấy là đủ. Có thể ý này hơi có phần mới lạ.

       Mảnh Hình hài, Tinh Thần Trí não, Linh Hồn là ba món báu của con người (Tam Bửu). Hằng ngày vào cúng Thầy ta đều nguyện dâng tam bửu của chúng ta lên Chí Tôn Từ Phụ làm tế vật cho Thầy phổ độ chúng sanh.

       1/ Giải thoát mảnh hình hài.: Có nhiều hành giả vì thấy xác thân quá đau khổ mà lo tu luyện cho thoát khổ quên đi cái khổ khác của chơn linh vô hình. Điển hình trong nhóm này là những người vô thần. Họ nhập môn tu hành, nhưng không tin tưởng quyền năng thiêng liêng của Thượng Đế. Họ chú trọng vinh thân phì gia trong cửa Đạo. Luật pháp không tuân, minh thệ không giữ, giáo huấn bỏ ngoài tai… “Áo dà cũng muốn mặc, giày đạo cũng muốn mang, muốn đứng trước nhơn sinh để cho họ biết mình hướng đạo. Đường Tiên cũng lấp lững, nguồn Thánh cũng toan vào mà thấy bạc rơi cũng chẳng bỏ, lợi mún cũng chẳng từ, mượn danh Đạo tạo danh mình, vô Thánh điện hơi tà còn phưởng phất. Muốn nhà thiệt cao, áo thiệt tốt, mượn lớp cọp dọa cáo bầy, bụng trống lỗng, túi thu đầy toan làm thầy kẻ dại (Thánh Ngôn 9-1-Canh Ngọ).

       Đó là những người lo giải thoát mãnh thân mà thôi. Khi Chí Tôn cần chúng ta làm một việc gì đó cho Đạo, ta thấy khó hay lười biếng  không nhận có nghĩa là ta đã rút lại lời nguyện dâng mảnh hình hài cho Thầy.

       2/ Giải thoát tinh thần trí não: Có nhiều bậc tu hành chú trọng tìm hạnh phúc nơi Cực lạc mà quên mãnh thân, họ ép xác mình bị dày vò đau khổ. Họ cho xác thân là tạm mượn trong tứ đại đất nước gió lửa nên không hàm dưỡng chăm sóc. Đây là những trang tu hành thái quá.

       Trong thời loạn đạo không cơ bút chỉ dạy, khi Chí Tôn cần chúng ta suy nghĩ một vấn đề giải quyết khó khăn cho Đạo ta thoái thoát không để tâm vào, đồng nghĩa ta đã rút lại lời dâng tinh thần trí nào lên cho Chí Tôn.

       3/ Giải thoát linh hồn: Linh hồn là một điểm linh quang do Đức Thượng Đế chiết linh ban cho mỗi con người. Linh hồn luôn trọn lành đi theo gìn giữ và giáo hóa hai thể kia. Linh hồn không cần lo giải thoát. Chỉ cần thực hành theo đạo pháp, trọn gìn minh thệ để giải thoát cho hai thê kia để được nhẹ nhàng trọng sạch cho linh hồn hiệp một thành một thánh thể là trọn vẹn. Khi đã rút lại lời dâng mảnh hình hài và tinh thần trí não thì coi như lời dâng cả linh hồn cho Chí Tôn cũng đã rút lại luôn. 

       Các Cách Giải Thoát : 

       "Có một người đàn ông với vẻ mặt khổ sở hỏi một vị hòa thượng:

       “Thưa thầy, có một số thứ và một số người, tại sao con lại không thể buông bỏ được!”

       Vị hòa thượng nói:

       “Không có gì là không thể buông bỏ được”

       Người đàn ông kia lại nói:

       “Có những thứ và những người mà con hết lần này đến lần khác đều không buông bỏ được!”

       Vị hòa thượng liền bảo người đàn ông kia cầm cái chén lên rồi ngài rót nước trà vào chén. Hòa thượng rót đến tận lúc nước trà trong chén đã trào ra ngoài. Người đàn ông kia lập tức thấy nóng không chịu được liền đặt chén trà xuống.

       Lúc này vị hòa thượng lại nói: “Trên đời này không có gì là không buông bỏ được, chỉ cần ngươi cảm thấy bị đau, ngươi sẽ tự bỏ xuống được thôi.” 

       HẠNH PHÚC TRONG CÁI NHÌN CỦA CON NGƯỜI

       Có một câu truyện ngắn thế này: Một người đàn ông già sống trong ngôi làng nhỏ, cả làng cảm thấy phiền vì ông ta luôn phàn nàn, khiến cho mọi người xung quanh cảm thấy tâm trạng u ám. Càng ngày, ông ta càng khiến mọi người xung quanh khó chịu. Ông luôn khiến những người gặp mặt ông cảm thấy bất hạnh. Vì thế, tất cả người trong làng đều cố gắng hết sức để tránh đối mặt với ông ta.

       Nhưng một ngày nọ, khi ông già bước sang tuổi 80, mọi người ngạc nhiên bởi tin đồn: “Hôm nay là một ngày hạnh phúc với ông già. Ông không phàn nàn bất cứ điều gì. Ông không hề nhăn nhó, thậm chí còn cười tươi rất nhiều”. 

       Dân làng tụ tập quanh người đàn ông và hỏi: “Điều gì đã xảy ra với ông thế?”.

       “Không có gì đặc biệt cả. 80 năm qua tôi đã cố gắng theo đuổi hạnh phúc nhưng không có tác dụng gì cả. Tôi vừa quyết định sống mà không cần có hạnh phúc, chỉ cần tận hưởng hiện tại thôi. Thật ngạc nhiên, đó cũng là lúc tôi cảm thấy hạnh phúc nhất từ trước đến giờ”. 

       Câu truyện trên gợi cho ta bài học đơn giản này, đó là hãy tận hưởng cuộc sống của mình ngay lúc này và tại đây, hạnh phúc tự khắc tìm đến, sẽ vô ích nếu ta cứ mải mê theo đuổi hạnh phúc vì hạnh phúc không ở ngoài ta mà là do ta cảm nhận từ tâm trạng và thái độ chủ quan của mình. (Theo Trần Cao Khải).

       Trong Đạo Cao Đài:

       Phương tiện đi đến giải thoát là làm cho tiêu hết khổ. Muốn hết khổ theo lời Đức Hộ Pháp dạy trong bài Diễn Văn trong Pháp Chánh Truyền: phải Tùng khổ, Thắng khổ, Thọ khổ, Thoát khổ hoặc Giải khổ. Các phương pháp này tuy có khác tùy theo trình độ tấn hóa nhưng đều dẫn đến cho con người hết khổ. Hết khổ mới tinh tấn tiến bộ.

       Không phải tự nhiên mà Chí Tôn dạy dùng ba món Bông, Rượu, Trà tượng trưng cho Tam Bửu dâng lên cho Người. Thầy muốn xác thân ta phải tươi đẹp như bông hoa, Tinh thần ta phải cường liệt như hơi rượu. Linh hồn ta phải điều hòa như trà trong nước, không có nơi nào trong tách trà mà không có vị trà. Do đó chỉ chú trọng luyện một món quên đi hai món còn lại không phải là cách giải thoát của đạo Cao Đài. Tu chơn, luyện đạo chỉ để cho những hành giả đã xong Tam Lập. Tức dành cho các hành giả còn sức khỏe sau khi tham gia phổ độ chúng sanh. Có những người chưa trọn tam lập, tuy còn rất trẻ cũng vội tách biệt cuộc sống xã hội thu mình vào tịnh thất tu chơn luyện đạo. Có những trang hành giả đi tắt luyện Đạo trước rồi trả nợ tam lập sau.  Kính Sám Hối dạy : “Chớ thái quá, đừng lòng bất cập, Phép tu hành luyện tập nhiều ngày…”  là nói về ý này.

       Đó là phương pháp giải thoát của Đạo Cao Đài. 

       Kết luận:

       Dù cho là Niết bàn (Phật giáo), Thiên đàng (Công Giáo), hay là Bạch Ngọc Kinh (Cao Đài giáo)… Tất cả là một hướng nhìn đồng tâm là giúp con người đi đến cảnh giới chung là giải thoát. Trong ý nghĩa giải thoát có thể là ta tự lo cho mình theo bài học của Các Đấng Thiêng Liêng (chủ động), hoặc là được người nào đó giải thoát cho ta. Trong Đạo Cao Đài, Đức Chí Tôn không giúp riêng cho một ai. Thầy mở đạo chung cho cả chúng sanh theo học, đạt hay không do tự mình định đoạt. Đó là Công Bình.

       Người tín hữu Cao Đài đến Tòa Thánh, Thánh Thất cúng bái để cầu mong được các Đấng Thiêng Liêng giúp cho giải thoát. Đây là một sự mê tín. Càng hồ đồ hơn khi ta không nghe lời Chí Tôn dạy, không tùng luật lệ Cao Đài ban cho, ngồi hưởng thụ phẩm tước giả tạm, lại đi mong mỏi sự cứu giúp. Đó là một mong mỏi bất công. Thánh ngôn: “…Dưới mắt Thầy còn sự bất công là Đạo chưa thành”.

Thánh địa, mùa Vu Lan năm Tân Sửu (2021).

Lê Thị Minh Trang.