Có thực là “không biết không có tội”?
Phật Tổ đă trả lời thế nào?
Câu chuyện sau là lời cảnh báo cho quan điểm thoái thác tội lỗi
của nhiều người bằng cách nói “không biết không có tội”.
Khi Phật Thích Ca Mâu Ni thuyết pháp giọng nói luôn từ tốn, thân
thiện, dễ gần, thường xuyên nói với đệ tử những vấn đề quen
thuộc nhưng nghe vẫn không chán. Để giúp mọi người dễ hiểu, Đức
Phật dùng lời lẽ b́nh dị cùng cách nêu ví dụ dễ hiểu giúp các đệ
tử cảm nhận mọi thứ gần gũi với cuộc sống của ḿnh.
Một hôm, sau khi Phật Thích Ca Mâu Ni thuyết pháp xong, một đệ
tử xin thỉnh giáo hỏi Phật vấn đề mọi người hay nói là “không
biết không có tội” có đúng không.
Về vấn đề này, Phật Thích Ca Mâu Ni không trả lời trực tiếp mà
đưa ra ví dụ: “Bây giờ
có một cái gắp than, nó bị lửa làm cho nóng bỏng nhưng mắt ta
không nh́n thấy được. Nếu con muốn cầm vào cái gắp than này, vậy
giữa việc biết cái gắp than đang nóng bỏng và không biết, điều
ǵ gây tổn hại hơn?”
Đệ tử thoáng suy nghĩ rồi trả lời:
“Không biết nó đang
nóng bỏng là rất tai hại. V́ không biết sẽ không có chuẩn bị,
không đề pḥng nên sẽ bị bỏng”.
Phật Thích Ca Mâu Ni lại nói:
“Đúng thế! Nếu biết
cái kẹp than bị nóng bỏng th́ ḷng sẽ đề pḥng, không dám sơ
suất cầm vào tay không. Từ đó cho thấy câu ‘không biết không có
tội’ là không đúng, mà không biết là rất có tội. Mọi người v́ vô
minh nên măi trầm luân trong bể khổ”.
Suy nghiệm:
Người thiếu hiểu biết th́ hay hồ đồ, đó mới là người chịu tổn
hại lớn nhất, v́ họ không hiểu bối cảnh sự việc và hậu quả sẽ
gây ra, chỉ có hiểu biết mới giúp người ta sáng suốt, thấy được
sự thật. V́ thế khi bạn không hiểu ǵ về một vấn đề th́ đừng hồ
đồ đưa ra kết luận, càng không nên a dua theo người, đặc biệt
với đoàn thể những người tu tâm hướng thiện, càng cần thận trọng
trong từng lời nói. Khi người ta bị những lời nói dối lừa mị,
chính tà bất phân, thiện ác không rơ, vậy th́ họ chỉ có thể làm
nối giáo cho giặc! Hậu quả tự ḿnh chuốc lấy!