ĐẠI ĐẠO TAM KỲ PHỔ ĐỘ

       Nhân thảo luận về việc đánh chuông kỉnh Thánh, chúng ta thử tìm hiểu thêm về ba ngôi Phật, Pháp, Tăng trong Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ .

       Trong Phật giáo cũng có Tam Bảo là ba ngôi qúy báu: Phập, Pháp, Tăng:

       - Ngôi Phật: Là bậc giác ngộ, sáng suốt hoàn toàn về ba phương diện: tự giác, giác tha, giác hạnh viên mãn .

       - Ngôi Pháp: Là phương pháp tu hành mà Phật đã phát huy ra để diệt trừ mọi mê muội, khổ đau và chứng được quả Phật .

       - Ngôi Tăng: Là một đoàn thể tu hành từ bốn người sắp lên, cùng nhau sống chung một chổ, đồng giữ giới luật của Phật ..., đồng chia sớt cho nhau một cách hoà thuận những gì đã thâu nhận được, từ vật chất đến tinh thần . Quy y Tam Bảo là trở về nương tựa ba ngôi qúy báu: Phật, Pháp, Tăng . Muốn trở thành đệ tử của Phật phải thông qua nghi thức quan trọng: Quy Y Tam Bảo .

       Trên đây, ta thấy ba ngôi Phật, Pháp, Tăng có đối tượng cụ thể: Những bậC phước trí vẹn toàn (Phật); giáo lý, phương pháp tu hành (Pháp); đoàn thể tu hành từ bốn người sắp lên (Tăng).

       Bây giờ ta xét về ba ngôi Phật, Pháp, Tăng trong ĐĐTKPĐ.

       "Khai Thiên Địa vốn Thầy, sanh Tiên Phật cũng Thầy, Thầy đã nói một chơn thần Thầy mà biến ra càn khôn thế giới và cả nhân loại . Thầy là chư Phật, chư Phật là Thầy ... Thầy khai Bát quái mà tác thành càn khôn thế giới mới gọi là Pháp; Pháp có mới sinh ra càn khôn vạn vật, rồi mới có người, nên gọi là Tăng .... Thầy là Phật chủ cả Pháp và Tăng ." (TNHT)

       "Chi chi hữu sanh cũng do bởi chơn linh Thầy mà ra . Thầy là Cha của sự sống...." (TNHT)

       Ta thấy ba ngôi Phật Pháp Tăng trong Cao Đài giáo khác với Phật giáo:

       - Ngôi Phật: Theo ý của câu Thánh ngôn trên thì ngôi Phật là Đức Chí Tôn, là chủ cả chư Thần Thánh Tiên Phật, là chúa tể cả càn khôn thế giới .

       - Ngôi Pháp: Từ Thái Cực (ngôi Phật) Đức Chí Tôn mới định ra quy luật tự nhiên/thiên nhiên để kiến tạo nên càn khôn thế giới và cả chúng sanh. Tượng trưng cho ngôi Pháp là Đức Phật Mẫu:

"Kể từ hổn độn sơ khai
Chí Tôn hạ chỉ trước đài Linh Tiêu
Lưỡng nghi phân khí hư vô
Diêu Trì Kim Mẫu nung lò hoá sanh", hay:

"Thiên cung xuất vạn linh tùng pháp
Hiệp Âm Dương hữu hạp biến sanh
Càn khôn sản xuất hữu hình
Bát hồn vận chuyển hoá thành chúng sanh" (Kinh Phật Mẫu)

       - Ngôi Tăng: Là cả càn khôn vạn vật.

       Một vài thí dụ về ba ngôi Phật Pháp Tăng trong thế giới vật chất:

       1. Chúng ta đều biết có được một phân tử nước (H₂O) là do sự kết hợp của hai nguyên tử Hydro và một nguyên tử Oxy . Tỷ lệ này bất di bất dịch, con người chỉ khám phá ra chứ không đặt ra được . Không ai biết nó có từ bao giờ, nhưng nếu đổi khác nó sẽ không tạo thành nước . "Sự sáng suốt" trong thiên nhiên biết định ra tỷ lệ này ta gọi là Phật. Còn tỷ lệ Hydro và một Oxy là Pháp. Và khi tỷ lệ này tác hợp nhau tạo thành phân tử nước, nhiều phân tử nước tạo thành khối vật chất nước gọi là Tăng.

       2. Ta thấy những con sâu có khuynh hướng cùng màu với thân/lá cây để chim săn mồi khó nhìn thấy . Như vậy chúng có thể tồn tại và duy trì được nồi giống. Các nhà khoa học gọi là hiện tượng chọn lọc tự nhiên. Đây là hoá trình biến đổi gene di truyền lâu dài từ thế hệ này sang thế hệ khác.

      "Sự khôn ngoan" biết đặt ra những quy trình biến đổi gene phù hợp gọi là Phật; những quy trình phù hợp này là Pháp; và kết quả của quy trình biến đổi này ta có được một chủng loại sâu có màu xanh của lá, ta gọi là Tăng.

       3. Trong một quần thể, những cá thể thường có khuynh hướng vượt trội hơn để sống. Các nhà khoa học gọi là cạnh tranh sinh tồn. Ta biết hiện tượng quang hợp là quá trình thu nhận năng lượng mặt trời của thực vật để tạo ra hợp chất hữu cơ phục vụ cho bản thân chúng. Nếu quan sát một vườn cây, ta dễ dàng nhận thấy những cây có khuynh hướng vươn cao hơn những cây khác để dễ tiếp nhận ánh sáng mặt trời nhiều hơn. "Sự sáng suốt, khôn ngoan" sẵn có của tự nhiên biết đặt ra những quy luật để những cây này vượt trội hơn, ta gọi là Phật; những quy luật này là Pháp; kết quả là những cây này có thể duy trì và phát triển được nồi giống, chủng loại gọi là Tăng.

       Như vậy, dù cho con người có muốn chối bỏ một hay hai trong ba ngôi quý báu này thì Phật Pháp Tăng vẫn luôn luôn có mặt trong từng hơi thở của sự sống, trong cái muôn màu muôn vẻ của sự vật. Hay nói cách khác, sự hằng hữu của Chí Tôn bàng bạc khắp nơi từ những nguyên sinh vật đơn bào cho đến loài người . Nơi nào có sự sống là nơi đó có Ngài được tượng trưng bằng ba ngôi Phật Pháp Tăng.

       Bây giờ trở về vấn đề: ta có đánh tiếng chuông thứ nhất để niệm nam mô Phật-Pháp-Tăng rồi tiếng thứ nhì niệm nam mô Cao Đài .... không?

       Trước tiên, ta thấy từ "nam mô" có nghĩa là chí tâm đảnh lễ, kính lễ, quy y, quy mạng (tôn kính và phục tùng tuân theo). Bí pháp mà Đức Chí Tôn đặt để trong cửa đạo Cao Đài buộc chúng ta mỗi khi cầu nguyện, lễ bái phải mật niệm: Nam mô Phật, Nam mô Pháp, Nam mô Tăng có nghĩa là con nguyện tôn kính, phục tùng và tuân theo những quy luật thiên nhiên mà Thầy đặt để; con tôn kính sự hằng hữu của Thầy trong sự sống của muôn loài được thể hiện qua ba ngôi Phật Pháp Tăng.

       Con người chế tạo được bom nguyên tử là họ tùng Pháp (những quy luật trong thế giới vật chất) nhưng không tùng Phật và Tăng (hủy diệt sự sống). Trường trai cũng là hành động tôn kính ba ngôi Phật Pháp Tăng (không hủy diệt sự sống một cách trực tiếp hay gián tiếp).

       Vì vậy mật niệm Nam mô Phật, Nam mô Pháp, Nam mô Tăng có ý nghĩa quan trọng và sâu sắc (bao hàm cả vũ trụ quan và nhân sinh quan Cao Đài giáo) chứ không phải là một cử chỉ đơn thuần "lấy dấu" Phật Pháp Tăng để kỉnh Đức Chí Tôn. Cho nên tiếng chuông thứ nhất là để kỉnh lễ ba ngôi qúy báu này .

       Sau cùng, một chút về thuyết Tiến Hoá .

        Nhà tự nhiên học người Anh, Charles Darwin (1809-1882), cho rằng đặc tính thích nghi của cơ thể và sự đa dạng về loài là kết quả của quá trình tiến hoá lâu dài, loài mới xuất hiện từ loài cũ, thông qua hiện tượng cạnh tranh sinh tồn và chọn lọc tự nhiên (như thí dụ 2 và 3 nêu trên). Và động lực của sự phát triển trong thế giới vật chất là những nhân tố tự nhiên, khách quan chứ không phải do một lực huyền bí siêu nhiên điều khiển.

       Nhưng những nhân tố tự nhiên do đâu mà có ? Tại sao sự phát triển phải cần có những quy luật và đi ra ngoài những quy luật này thì không thể phát triển được? Vậy Ai/Cái gì đã đặt ra những quy luật này ?

       Các triết gia duy vật biện chứng đã chối bỏ một ngôi quan trọng nhất trong sự phát triển của thế giới vật chất (ngôi Phật - tức Đức Chí Tôn), nên những câu hỏi trên vẫn còn bỏ ngỏ . Nhưng sự sống vẫn phát triển và ba ngôi Phật Pháp Tăng vẫn hằng hữu khắp nơi dù ta có chối bỏ hay không.

Tài liệu tham khảo chính:
- Thánh ngôn hiệp tuyển (Toà Thánh Tây Ninh)
- Bí pháp - Các bài giảng đạo (Hiền Tài Nguyễn Long Thành)
- Quy y Tam Bảo (Hoà thượng Thích Thiện Hoa)